วิตามินบีรวม
วิตามินบีรวม (Vitamin B-Complex) คือ ผลิตภัณฑ์ที่อยู่ในรูปของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหรือยาที่ประกอบไปด้วยวิตามินบีหลากหลายชนิดตั้งแต่ 3 ชนิดขึ้นไป จนถึง 10 ชนิด รวมอยู่ในเม็ดเดียวกันเพื่อง่ายต่อการรับประทาน
วิตามินบีเป็นวิตามินที่ละลายในน้ำได้ดีและมักไม่สะสมภายในร่างกาย แต่ละชนิดก็มีคุณประโยชน์ที่แตกต่างกันไป แต่โดยรวมแล้วก็จัดเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายและเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ เพื่อช่วยให้อวัยวะต่าง ๆ ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ร่างกายจึงจำเป็นต้องได้รับวิตามินบีแต่ละชนิดอย่างเพียงพอในแต่ละวันเพื่อสุขภาพโดยรวมที่ดี (แม้ร่างกายจะได้รับวิตามินบีจากอาหารที่รับประทานปกติอยู่แล้ว แต่บางครั้งก็อาจไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย โดยเฉพาะในคนที่มีโรคบางชนิด ภาวะทุพโภชนาการ สตรีที่อยู่ในช่วงตั้งครรภ์ ผู้ติดสุรา อีกทั้งด้วยวิถีชีวิตที่เร่งรีบในปัจจุบัน ร่างกายจึงอาจขาดวิตามินบีและส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพตามมาได้)
สำหรับประโยชน์ของวิตามินบีรวมนั้นมีข้อบ่งใช้เพื่อบำรุงร่างกาย บำรุงระบบประสาท รักษาการขาดวิตามินบีจากภาวะเครียด การดื่มสุรา การผ่าตัด อาการเจ็บป่วย บรรเทาอาการที่เกิดจากการขาดวิตามินบี (เช่น ปลายประสาทอักเสบ อาการชาตามปลายมือปลายเท้า) รวมถึงใช้ในผู้ที่มีร่างกายอ่อนเพลีย ผู้อยู่ในช่วงพักฟื้นจากการเจ็บป่วย หญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร และยังนิยมนำมาใช้เพื่อลดความเครียด ความวิตกกังวล ซึมเศร้า เพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ ฯลฯ แม้แต่ในคนที่ร่างกายไม่ได้ขาดวิตามินบีก็ตาม
ประโยชน์ของวิตามินบีแต่ละชนิด
วิตามินบีนั้นมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 13 ชนิด แต่ละชนิดจะมีคุณประโยชน์ที่แตกต่างกันไป โดยวิตามินบีชนิดที่พบได้บ่อยในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจะมีอยู่ด้วยกัน 3-8 ชนิด (บางผลิตภัณฑ์อาจมีวิตามินบีถึง 10 ชนิด) ซึ่งชนิดหลัก ๆ ก็คือ B1, B6 และ B12 ส่วนประโยชน์ของวิตามินบีตามงานวิจัยนั้นมีดังนี้
- วิตามินบี 1 (Vitamin B1) มีอีกชื่อว่าไธอามีน (Thiamine) มีหน้าที่ในกระบวนการสร้างพลังงานจากสารอาหารในร่างกาย มีส่วนช่วยบำรุงประสาท (ช่วยให้สมองและระบบประสาททำงานได้ดีขึ้น) ช่วยบรรเทาอาการเมารถ เมาเรือ เมาเครื่องบิน และรักษาโรคเหน็บชา
- พบมากในข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต จมูกข้าวสาลี นมถั่วเหลือง ถั่วลิสง งา เมล็ดทานตะวัน นม ไข่แดง ปลา และเนื้อหมูไม่ติดมัน
- วิตามินบี 2 (Vitamin B2) หรือไรโบฟลาวิน (Riboflavin) ช่วยในการเจริญเติบโตของร่างกาย สร้างพลังงานให้กับร่างกายจากกระบวนการย่อยอาหาร ช่วยในเรื่องการมองเห็น บำรุงผิวพรรณ เล็บ และเส้นผม และอาจช่วยลดอาการปวดหัวไมเกรน
- พบมากในไข่ไก่ นม ถั่ว โยเกิร์ต ชีส เนื้อวัว เครื่องในสัตว์ ปลา ตับ ไต เห็ด ผักใบเขียวอย่างบรอกโคลีและผักโขม
- วิตามินบี 3 (Vitamin B3) หรือไนอะซิน (Niacin) เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีส่วนชะลอการเสื่อมของร่างกาย เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของเอนไซม์ในร่างกาย เสริมการทำงานของสมอง บรรเทาอาการปวดศีรษะไมเกรน เพิ่มการไหลเวียนของเลือด บำรุงผิวพรรณ ช่วยลดระดับไขมันคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์
- พบได้ในข้าวกล้อง ไข่ ปลา ถั่วลิสง อะโวคาโด อินทผลัม ลูกพรุน เนื้อไก่ เนื้อไม่ติดมัน ตับ ปลาทูน่า ปลาแซลมอน ฯลฯ
- วิตามินบี 5 (Vitamin B5) หรือกรดแพนโทเทนิก (Pantothenic Acid) ตัวช่วยลดอาการอ่อนเพลีย ลดความเครียด เสริมภูมิต้านทานให้กับร่างกาย รวมทั้งยังช่วยบำรุงเล็บ ผม และผิวพรรณให้มีสุขภาพดีขึ้น
- พบได้ในข้าวกล้อง ธัญพืชไม่ขัดสี รำข้าว จมูกข้าวสาลี ถั่ว เมล็ดทานตะวัน เห็ด มันฝรั่ง บรอกโคลี อาหารทะเล ตับ หัวใจ เครื่องใน ฯลฯ
- วิตามินบี 6 (Vitamin B6) หรือไพริดอกซีน (Pyridoxine) ช่วยกระตุ้นการสร้างสารสื่อประสาทและอาจช่วยปรับสมดุลทางอารมณ์ให้ดีขึ้น ป้องกันโรคระบบประสาท ช่วยเสริมภูมิต้านทานของร่างกาย ชะลอวัย ลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจ ลดอาการคลื่นไส้อาเจียน บรรเทาอาการก่อนมีประจำเดือน และอาการคลื่นไส้ที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์
- พบมากในเครื่องในสัตว์ อกไก่ ไข่ ปลา รำข้าว จมูกข้าวสาลี ถั่วลิสง ถั่วเหลือง วอลนัต มันฝรั่ง กล้วย ฯลฯ
- วิตามินบี 7 (Vitamin B7) หรือไบโอติน (Biotin) สารอาหารสำคัญที่มีส่วนในการบำรุงสุขภาพและร่างกาย ไม่ว่าจะเล็บ เส้นผม ผิวหนัง ดวงตา และสมอง (อาจช่วยป้องกันผมหงอก โรคเกี่ยวกับเส้นผม ผมร่วง หนังศีรษะล้าน รักษาเล็บที่แห้งเปราะ) บรรเทาอาการปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ อีกทั้งยังมีส่วนช่วยในการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์
- พบได้จากอาหารอย่างไข่แดง ตับ ไต นม แป้งถั่วเหลือง ข้าวไม่ผ่านการขัดสี ถั่วลิสง อัลมอนด์ ดอกกะหล่ำ กล้วย
- วิตามินบี 9 (Vitamin B9) หรือโฟเลต (Folate) เป็นสารอาหารที่ขาดไม่ได้ในสตรีตั้งครรภ์ เพราะมีส่วนช่วยในการเสริมสร้างพัฒนาการของทารกในครรภ์ สำหรับคนทั่วไปก็เป็นสารอาหารที่จำเป็นเช่นกัน เพราะช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยเจริญอาหาร ลดความเหนื่อยล้าจากภาวะโลหิตจาง เพิ่มการสร้างเม็ดเลือดขาวและแดง จึงทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ดีขึ้น
- พบในตับ ถั่ว ไข่ ฟักทอง กล้วย มะละกอ อะโวคาโด ผักใบเขียวเข้มอย่างผักปวยเล้งและบรอกโคลี
- วิตามินบี 12 (Vitamin B12) หรือโคบาลามีน (Cobalamin) สารบำรุงประสาท ทำให้ระบบประสาทแข็งแรงขึ้น มีส่วนช่วยเพิ่มสมาธิ ความจำ ช่วยบรรเทาอาการหงุดหงิดและลดความเครียด ช่วยลดอาการสับสนในผู้สูงอายุ (เป็นสารที่ทำปฏิกิริยากับสารสื่อประสาทที่มีผลต่ออารมณ์ในทางที่ดีขึ้น) และยังช่วยลดความเสี่ยงด้านปัญหาสุขภาพต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ โรคโลหิตจาง โรคสมองเสื่อม ภาวะผิดปกติทางอารมณ์
- พบได้มากในอาหารประเภทไข่แดง ตับ ไต นม ชีส ปลา เนื้อหมู เนื้อวัว อาหารหมักดอง
- อิโนซิทอล (Inositol) วิตามินละลายน้ำที่จัดอยู่ในกลุ่มวิตามินบีรวม มีส่วนช่วยป้องกันการหลุดร่วงของเส้นผม ช่วยให้ผมมีสุขภาพดีและแข็งแรง ช่วยให้รู้สึกสงบ และลดภาวะซึมเศร้าและอาการวิตกกังวล
- พบมากในตับ สมองและหัวใจวัว ถั่วลิสง ถั่วลิมาแห้ง ลูกเกด กากน้ำตาล จมูกข้าวสาลี แคนตาลูป เกรปฟรุต กะหล่ำปลี
- โคลีน (Choline) เป็นสารที่ช่วยเร่งกระบวนการเผาผลาญไขมันในร่างกายและจัดอยู่ในกลุ่มวิตามินบีรวม มีส่วนช่วยให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย ช่วยในกระบวนการส่งกระแสประสาท โดยเฉพาะสมองส่วนที่ทำงานด้านความจำ และอาจมีส่วนช่วยต่อสู้กับปัญหาความจำเสื่อมในผู้สูงอายุและอัลไซเมอร์
- พบมากในไข่แดง เนื้อสัตว์ หัวใจ สมอง ตับ ปลา จมูกข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ผักใบเขียว ยีสต์ กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก
งานวิจัยเกี่ยวกับวิตามินบีรวม
จากงานวิจัยพบว่าการเสริมวิตามินบีรวมอาจมีประโยชน์สำหรับผู้ที่ไม่ได้ขาดวิตามินบีด้วย ที่สำคัญ ได้แก่
- ช่วยลดความเครียด ทำให้อารมณ์ดีขึ้น และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ โดยมีงานวิจัยที่เกี่ยวข้องดังนี้
- การศึกษา 33 วันในผู้ชายสุขภาพดี 215 คน พบว่าการรับประทานวิตามินบีรวมเสริมและแร่ธาตุในปริมาณสูงสามารถช่วยลดความเครียด ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น และเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียนรู้ได้มากขึ้น[1]
- การศึกษาในผู้ใหญ่วัยหนุ่มสาวที่รับประทานวิตามินบีรวมสูงติดต่อกันเป็นระยะเวลา 90 วัน พบว่าวิตามินบีรวมสามารถช่วยลดความเครียดและบรรเทาความเหนื่อยล้าทางจิตใจ[1]
- ช่วยลดอาการซึมเศร้าและวิตกกังวล แม้การเสริมวิตามินบีรวมจะไม่ได้รักษาภาวะทางจิตโดยตรง แต่ก็พบว่าช่วยให้อาการซึมเศร้าหรืออาการวิตกกังวลที่เป็นอยู่ดีขึ้นได้
- การศึกษาในผู้ใหญ่ 60 คนที่เป็นโรคซึมเศร้า พบว่าการรับประทานวิตามินบีรวมเป็นเวลา 60 วัน ทำให้อาการซึมเศร้าและอาการวิตกกังวลดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่รับประทานยาหลอก[2]
- การเสริม Vitamin B6, B9 และ B12 ช่วยให้การตอบสนองต่อยากล่อมประสาทดีขึ้นและยาวนานมากขึ้นในช่วง 1 ปี เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มได้ที่รับยาหลอก (โดยสรุปคือ วิตามินบีรวมสามารถช่วยเพิ่มการตอบสนองต่อการรักษาเมื่อใช้ร่วมกับต้านอาการซึมเศร้า)[3]
- มีการศึกษาที่พบว่าระดับวิตามินบีในเลือดบางชนิดที่ต่ำเกินไป รวมทั้ง Vitamin B6, B9 และ B12 เชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า[4]
“สรุป อาหารเสริมวิตามินบีรวม (B-Complex) สามารถช่วยลดความเครียด ทำให้อารมณ์ดีขึ้น ช่วยให้ร่างกายและระบบประสาทสามารถทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ และลดอาการซึมเศร้าและอาการวิตกกังวลได้ แม้แต่ในคนที่ร่างกายไม่ได้ขาดวิตามินบีก็ตาม”
ใครควรทานวิตามินบีรวม ?
โดยปกติแล้วในแต่ละวันเราจะได้รับวิตามินบีแต่ละชนิดเพียงพออยู่แล้ว จึงไม่มีความเสี่ยงต่อการเกิดวิตามินเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม ในบางสถานการณ์หรือในบางกลุ่มร่างกายอาจจำเป็นต้องได้วิตามินบีมากขึ้นกว่าความต้องการของร่างกาย ได้แก่
- คนวัยทำงานที่มีภาวะเครียด ทำงานหนัก พักผ่อนน้อย รู้สึกอ่อนล้า ไม่มีสมาธิ ที่ต้องการลดความเครียด บำรุงสมองให้สดชื่น ปลอดโปร่ง รวมถึงผู้ที่มีร่างกายอ่อนเพลีย
- คนวัยเรียน นักเรียน/นักศึกษา ที่มีความเครียด สมองเหนื่อยล้าจากการเรียนหรือการสอบที่ต้องการบำรุงสมองให้สดชื่น ปลอดโปร่ง หรืออยากเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ที่ดีขึ้น
- ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำหรือต้องการลดอาการเมาค้าง (B1 และ B6 ช่วยลดอาการมึนงง เวียนศีรษะได้)
- ผู้ที่อยู่ในช่วงพักฟื้นจากความเจ็บป่วย หรือผ่าตัด
- หญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร ซึ่งร่างกายจะมีความต้องการวิตามินบีโดยเฉพาะ Vitamin B9 (โฟเลต) และ B12 มากขึ้น เนื่องจากมีความจำเป็นต่อการพัฒนาของทารก
- ผู้สูงอายุ เมื่ออายุมากขึ้นความสามารถในการดูดซึม Vitamin B12 และความอยากอาหารจะลดลง จึงทำให้อาจได้รับวิตามินบีชนิดไม่เพียงพอ (การขาดวิตามินชนิดนี้จะเพิ่มความเสี่ยงเกิดภาวะซึมเศร้าและอารมณ์แปรปรวนในผู้สูงอายุ[5]) นอกจากนี้ การขาด Vitamin B6 และ B9 ยังพบได้บ่อยในผู้สูงอายุด้วย
- ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือมีอาการป่วยบางอย่าง เช่น โรคมะเร็ง โรคพิษสุราเรื้อรัง โรคเบื่ออาหาร โรคไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ฯลฯ เหล่านี้มีแนวโน้มที่จะขาดสารอาหารรวมถึงวิตามินบีได้[6]
- ผู้ที่รับประทานยาบางชนิด เช่น ยารักษาเบาหวาน (Metformin) ที่ลดการดูดซึมของ Vitamin B9 และ B12, ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร (Proton pump inhibitors) ที่ตัวยาจะลดการดูดซึมของ B12
- ผู้ที่รับประทานมังสวิรัติและวีแกน อาจเสี่ยงต่อการเกิดขาด Viamin B12 เช่นกัน
การเลือกซื้อวิตามินบีรวม
- เลือกรูปแบบให้เหมาะสม ปัจจุบันผลิตภัณฑ์วิตามินบีรวมมีอยู่ด้วยกันหลายแบบเพื่อช่วยเพิ่มความสะดวกในการรับประทาน ตั้งแต่แบบเม็ดหรือแคปซูลที่มีราคาถูก ต้องใช้เวลาในการย่อย (ตัวยาจะถูกปลดปล่อยออกมาอย่างสม่ำเสมอ) แต่ก็ช่วยให้สารอาหารอยู่ในร่างกายได้นานขึ้น จึงเหมาะกับคนทั่วไป และแบบชนิดเม็ดฟู่ละลายน้ำที่จะมีราคาต่อเม็ดแพงกว่า การรับประทานต้องนำไปละลายน้ำแล้วรอให้ฟองฟู่ลดลงก่อนรับประทาน แต่มีข้อดีคือ ร่างกายดูดซึมได้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง ทานได้ง่าย รสชาติดี จึงเหมาะกับผู้ที่มีปัญหาเรื่องการกลืนยา เช่น ในผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุที่มีปัญหาเรื่องการทานยาเม็ด
- เลือกแบรนด์หรือยี่ห้อที่มีความน่าเชื่อถือ ได้รับการยอมรับ มีกระบวนการผลิตที่ผ่านการรับรองมาตรฐานและความปลอดภัย ได้รับรองการขึ้นทะเบียนตำรับจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (ฉลากต้องระบุส่วนประกอบสำคัญและปริมาณอย่างชัดเจน)
- ตรวจสอบวันหมดอายุ รวมถึงส่วนผสมในวิตามินก่อนซื้อเสมอ เพื่อหลีกเลี่ยงส่วนผสมที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ของคุณ (ถ้ามี)
- ควรซื้อจากร้านที่มีหลักแหล่งแน่นอนและเชื่อถือได้เท่านั้น อย่างร้านขายยาที่มีเภสัชกรประจำอยู่ เพื่อจะได้ปรึกษาสอบถามถึงรายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับตัวผลิตภัณฑ์ ขนาดหรือสูตรที่เหมาะสม และความจำเป็นในการใช้
- คำแนะนำจากหนังสือ The Real Vitamin & Mineral Book แนะนำการทานวิตามินบีให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดว่า ควรได้รับวิตามินบีแต่ละชนิดวันละ 25-300 มก. (ยกเว้น B7, B9 และ B12 ที่มีหน่วยเป็น มคก.) และวิตามินบีรวมควรอยู่ในสัดส่วนที่สมดุลกันคือ 1:1 เพื่อไม่ให้วิตามินบีแต่ละชนิดขัดขวางการดูดซึมซึ่งกันและกัน
- ควรเลือกทานวิตามินบีรวมยี่ห้อที่มีวิตามินบีตั้งแต่ 8 ชนิดที่สำคัญขึ้นไป มีปริมาณวิตามินบีแต่ละชนิดที่มากพอต่อการออกฤทธิ์ (ไม่น้อยเกินไปหรือเท่าขนาดที่ร่างกายได้รับปกติในแต่ละวัน) และไม่จำเป็นต้องมีปริมาณแต่ละชนิดมากเกินไป เช่น ชนิดละ 100 มก. เพราะร่างกายจะขับส่วนเกินกว่าที่ร่างกายรับได้ออกหมดทางปัสสาวะ
- เปรียบเทียบความคุ้มค่าจากประโยชน์ที่ได้รับ ทั้งจำนวนและปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด ส่วนผสมอื่น ๆ และราคาเฉลี่ยต่อเม็ด
- วิตามินรวมบางยี่ห้อแม้จะมีราคาเฉลี่ยต่อเม็ดที่ถูกกว่าและมีปริมาณวิตามินบีรวมที่ครบถ้วน แต่ก็ต้องรับประทานวันละ 2 ครั้ง จึงควรคิดค่าใช้จ่ายในส่วนนี้เพิ่มเติมด้วย
วิตามินบีรวมยี่ห้อไหนดี ?
ผลิตภัณฑ์วิตามินบีรวมในปัจจุบันมีให้เลือกซื้อหลากหลายยี่ห้อ แต่ละยี่ห้อมักมีส่วนผสมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งในบทความนี้เราจะมาเปิดขวดและรีวิววิตามินบีรวมทั้งหมด 8 ตัว! พร้อมกับให้คะแนนรีวิวและทำการจัดอันดับแบบคร่าว ๆ โดยการคัดเลือกผลิตภัณฑ์ที่นำมารีวิวนี้ เราเลือกมาเฉพาะยี่ห้อที่เป็นที่นิยมและหาซื้อได้ง่ายในไทย แต่ต้องแจ้งให้ทราบก่อนครับว่านี่เป็นการรีวิวของทีมงานเราเท่านั้น จึงไม่สามารถนำไปใช้อ้างอิงใด ๆ ได้ และไม่ได้หมายความว่ายี่ห้อที่มีคะแนนน้อยกว่าจะมีคุณภาพน้อยกว่าแต่อย่างใด เพราะความจำเป็นหรือความต้องการวิตามินในร่างกายของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ดังนั้น แนะนำว่าอย่าเลือกใช้เลือกซื้อเพียงเพราะคำโฆษณา จากคำบอกเล่า หรือจากบทความรีวิวนี้เพียงอย่างเดียวเท่านั้น จนกว่าคุณจะได้ปรึกษากับเภสัชกรหรือแพทย์ของคุณ ส่วนเกณฑ์การจัดอันดับและให้คะแนนนั้นมีดังนี้ครับ
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : คะแนนรวม 10 คะแนน เราดูหลายอย่างตั้งแต่มาตรฐานการผลิต ความน่าเชื่อถือของบริษัท ความจำเพาะในการดำเนินธุรกิจ (ถ้าขายสินค้าหลายกลุ่มหรือผลิตสินค้าหลายกลุ่มนอกจากยาและอาหารเสริมเราจะถือว่าไม่ใช่บริษัทเฉพาะทาง) มูลค่าและทุนจดทะเบียนของทั้งบริษัทผู้ผลิตและผู้จัดจำหน่าย และข้อมูลของสินค้าที่แสดงบนเว็บไซต์ เป็นต้น
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : คะแนนรวม 10 คะแนน แบ่งเป็นจำนวนวิตามินบี 8 คะแนน และสารหรือวิตามินอื่น ๆ อีก 2 คะแนน (คะแนนคิดตามสัดส่วนของจำนวนรวม)
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : วิตามินบีมี 10 ชนิด เราจึงแบ่งเกณฑ์ให้คะแนนแบบง่าย ๆ ออกเป็นชนิดละ 1 คะแนน เช่น วิตามินบี 1 คะแนนเต็ม 1 คะแนน ยี่ห้อใดที่มีวิตามินบี 1 มากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ ก็จะได้คะแนนข้อนี้เต็ม 1 คะแนน และคะแนนจะลดลงตามสัดส่วนของปริมาณ (ถ้าไม่มีจะได้ 0 คะแนน)
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : ราคาต่อเม็ดถูกสุดได้ 10 คะแนน และแพงสุดได้ 1 คะแนน (ส่วนราคาผลิตภัณฑ์อ้างอิงจากราคาเฉลี่ยที่ขายในร้านขายยาและเว็บไซต์อีคอมเมิร์ซ (Lazada / Shopee) แล้วนำมาหารเป็นราคาเฉลี่ยต่อเม็ด ซึ่งแน่นอนว่าคุณอาจซื้อได้ถูกหรือแพงกว่านี้ก็เป็นได้ครับ)
NAT B
#1 แนทบี (NAT B) จาก Mega We Care วิตามินบีรวมสูตรครบถ้วนรวม 10 ชนิด ที่ให้ปริมาณโดยรวมสูงที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ และเป็นสูตรที่มีสัดส่วนของปริมาณวิตามินบีที่สมดุล (1:1) ที่เชื่อว่าเป็นสูตรที่ทำให้วิตามินบีแต่ละชนิดไม่ขัดขวางการดูดซึมซึ่งกันและกัน ทำให้วิตามินบีทุกชนิดสามารถดูดซึมได้อย่างมีประสิทธิภาพ เหมาะสำหรับคนวัยทำงาน ทำงานหนัก นักเรียน นักศึกษาที่เรียนหนัก มีความเครียด สมองล้า อ่อนเพลีย (เอกสารกำกับยาระบุว่าช่วยคลายภาวะความเครียดได้ จึงมั่นใจได้ในประสิทธิภาพ)
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 10 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 8 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 10 ชนิด (8 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : ไม่มี (0 /2 คะแนน)
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 7.016 /10 คะแนน
- B1 50 mg : 1 /1 คะแนน
- B2 50 mg : 1 /1 คะแนน
- B3 50 mg : 0.833 /1 คะแนน
- B5 ~45.80 mg (จาก Calcium Pantothenate 50 mg) : 1 /1 คะแนน
- B6 50 mg : 1 /1 คะแนน
- B7 50 mcg : 0.333 /1 คะแนน
- B9 100 mcg : 0.25 /1 คะแนน
- B12 50 mcg : 0.1 /1 คะแนน
- Inositol 50 mg : 1 /1 คะแนน
- Choline ~20.655 mg (จาก Choline Bitartrate 50 mg) : 0.5 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 8.544 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 100 เม็ด ราคา ~595 บาท
- ราคา 5.95 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 33.56 /40 คะแนน
VISTRA B COMPLEX PLUS Minerals
#2 วิสทร้า บี คอมเพล็กซ์ พลัส มิเนอรัล (VISTRA B COMPLEX PLUS Minerals) วิตามินบีรวมสูตรครบถ้วนรวม 10 ชนิดเหมือน NAT B แต่เสริมด้วยแร่ธาตุอีก 4 ชนิด ยี่ห้อเป็นสูตรที่เน้นครบถ้วนของวิตามินบีและแร่ธาตุเป็นหลัก แต่โดยรวมจะมีปริมาณวิตามินบีชนิดสำคัญน้อยกว่าเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ (เน้นครบถ้วนร่างกายได้ประโยชน์หลากหลาย แต่ไม่ได้เน้นที่ปริมาณ)
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 9 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 9.2 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 10 ชนิด (8 /8 คะแนน)
- วิตามินหรืออื่น ๆ : 4 ชนิด (1.2 /2 คะแนน)
- Calcium 278.4 mg
- Zinc 7.5 mg
- Manganese 3.5 mg
- Copper 2 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 4.051 /10 คะแนน
- B1 ~1.337 mg (จาก Thiamine Hydrochloride 1.5 mg) : 0.027 /1 คะแนน
- B2 1.7 mg : 0.034 /1 คะแนน
- B3 20 mg : 0.333 /1 คะแนน
- B5 ~5.496 mg (จาก Calcium D Pantothenate 6 mg) : 0.12 /1 คะแนน
- B6 ~1.645 mg (จาก Pyridoxine Hydrochloride 2 mg) : 0.033 /1 คะแนน
- B7 150 mcg : 1 /1 คะแนน
- B9 200 mcg : 0.5 /1 คะแนน B12 2 mcg : 0.004 /1 คะแนน
- Inositol 50 mg : 1 /1 คะแนน
- Choline 41.31 mg : 1 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 9.281 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 30 เม็ด ราคา ~159 บาท
- ราคา 5.3 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 31.532 /40 คะแนน
BLACKMORES MULTI B
#3 แบลคมอร์ส วิตามิน บี รวม (BLACKMORES MULTI B) เป็นวิตามินบีรวมสูตรครบถ้วนรวม 10 ชนิด ซึ่งเป็นสารอาหารที่ช่วยให้ระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกายเป็นปกติ เหมาะสำหรับรักษาการขาดวิตามินบี บำรุงร่างกาย และบำรุงระบบประสาท โดยรวมแล้วปริมาณวิตามินบีอยู่ในระดับกลาง ๆ ไม่มากหรือน้อยจนเกินไป
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 10 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 8 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 10 ชนิด (8 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : ไม่มี (0 /2 คะแนน)
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 4.309 /10 คะแนน
- B1 7.5 mg : 0.15 /1 คะแนน
- B2 8.5 mg : 0.17 /1 คะแนน
- B3 60 mg : 1 /1 คะแนน
- B5 20 mg : 0.436 /1 คะแนน
- B6 10 mg : 0.2 /1 คะแนน
- B7 50 mcg : 0.333 /1 คะแนน
- B9 200 mcg : 0.5 /1 คะแนน
- B12 10 mcg : 0.02 /1 คะแนน
- Inositol 50 mg : 1 /1 คะแนน
- Choline ~20.655 mg (จาก Choline Bitartrate 50 mg) : 0.5 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 8.26 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 60 เม็ด ราคา ~372 บาท
- ราคา 6.2 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 30.569 /40 คะแนน
VISTRA B-COMPLEX PLUS GINSENG
#4 วิสทร้า บี คอมเพล็กซ์ พลัส จินเส็ง (VISTRA B-COMPLEX PLUS GINSENG) วิตามินบีรวมสูตรเดียวกับ VISTRA B COMPLEX PLUS Minerals (เหมือนกันทั้งจำนวนและปริมาณ) แต่เพิ่มสารสกัดจากโสมเกาหลีเข้ามา โดยเป็นสารสกัดที่ช่วยบำรุงร่างกาย สร้างสมาธิและความจำ และช่วยลดความเมื่อยล้าของร่างกาย
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 9 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 10 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 10 ชนิด (8 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : 5 ชนิด (2 /2 คะแนน)
- Panax Ginseng Extract 200 mg
- Calcium 274.4 mg
- Zinc 7.5 mg
- Manganese 3.5 mg
- Copper 2 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 4.051 /10 คะแนน
- B1 ~1.337 mg (จาก Thiamine Hydrochloride 1.5 mg) : 0.027 /1 คะแนน
- B2 1.7 mg : 0.034 /1 คะแนน
- B3 20 mg : 0.333 /1 คะแนน
- B5 5.496 mg (จาก Calcium D Pantothenate 6 mg) : 0.12 /1 คะแนน
- B6 ~1.645 mg (จาก Pyridoxine Hydrochloride 2 mg) : 0.033 /1 คะแนน
- B7 150 mcg : 1 /1 คะแนน
- B9 200 mcg : 0.5 /1 คะแนน
- B12 2 mcg : 0.004 /1 คะแนน
- Inositol 50 mg : 1 /1 คะแนน
- Choline 41.31 mg : 1 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 6.596 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 30 เม็ด
- ราคา ~230 บาท ราคา 7.667 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 29.647 /40 คะแนน
BLACKMORES EXEC B’S
#5 แบลคมอร์ส เอ็กเซค บีส์ (BLACKMORES EXEC B’S) เป็นสูตรที่เน้นเฉพาะวิตามินบีรวมชนิดที่สำคัญรวมกัน 8 ชนิด และเพิ่มวิตามินซีและแร่ธาตุที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของร่างกายและระบบประสาทเข้ามาแทน (มีปริมาณวิตามินบีแต่ละชนิดอยู่ในระดับกลาง ๆ) เหมาะใช้บำรุงระบบประสาท และใช้ในผู้ที่มีอาการอ่อนเพลียหรืออยู่ในช่วงพักฟื้น
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 10 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 8 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 8 ชนิด (6.4 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : 4 ชนิด (1.6 /2 คะแนน)
- Vitamin C 180 mg
- Potassium 75 mg
- Magnesium 175 mg
- Zinc 15 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 2.806 /10 คะแนน
- B1 7.5 mg : 0.15 /1 คะแนน
- B2 : 8.5 mg : 0.17 /1 คะแนน
- B3 60 mg : 1 /1 คะแนน
- B5 20 mg : 0.436 /1 คะแนน
- B6 10 mg : 0.2 /1 คะแนน
- B7 50 mcg : 0.333 /1 คะแนน
- B9 200 mcg : 0.5 /1 คะแนน
- B12 10 mcg : 0.02 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 8.129 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 60 เม็ด ราคา ~379 บาท
- ราคา 6.316 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 28.935 /40 คะแนน
BRAND’S EOS with Vitamin B Complex
#6 แบรนด์ ซุปไก่สกัดผสมวิตามินบีคอมเพล็กซ์และธาตุเหล็กชนิดเม็ด (BRAND’S ESSENCE OF CHICKEN with Vitamin B Complex and Iron) ซุปไก่สกัดในรูปแบบเม็ดที่ผสานเข้ากับวิตามินบีรวม 8 ชนิด และเสริมด้วยธาตุเหล็กที่ช่วยบำรุงระบบไหลเวียนเลือด และวิตามินอีที่ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ เหมาะสำหรับนักเรียน นักศึกษา คนวัยทำงาน ผู้ที่มีความเครียด หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ รวมถึงผู้ที่ไม่สามารถทานซุปไก่สกัดแบบน้ำได้ (โดยรวมสูตรนี้มีวิตามินบีรวมน้อยกว่าเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ)
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 8.5 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 7.6 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 8 ชนิด (6.4 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : 3 ชนิด (1.2 /2 คะแนน)
- Essence of Chicken 800 mg
- Vitamin E 15 IU
- Iron 10 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 1.947 /10 คะแนน
- B1 1.5 mg : 0.03 /1 คะแนน
- B2 1.7 mg : 0.034 /1 คะแนน
- B3 20 mg : 0.333 /1 คะแนน
- B5 6 mg : 0.131 /1 คะแนน
- B6 2 mg : 0.04 /1 คะแนน
- B7 150 mcg : 1 /1 คะแนน
- B9 150 mcg : 0.375 /1 คะแนน
- B12 2 mcg : 0.004 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 9.433 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 60 เม็ด ราคา ~310 บาท
- ราคา 5.167 บาท/เม็ด (ฉลากแนะนำให้ทานวันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 1 เม็ด หลังอาหาร ซึ่งต่างจากยี่ห้ออื่น ๆ ที่รับประทานวันละ 1 เม็ด)
- คะแนนรวม : 27.48 /40 คะแนน
Alinamin EX PLUS
#7 อะลินามิน เอ๊กซ์ พลัส (Alinamin EX PLUS) หรือที่รู้จักกันในชื่อ “วิตามินบีรวมจากญี่ปุ่น” เป็นวิตามินบีรวมสูตรที่เน้นเฉพาะวิตามินบีชนิดที่สำคัญ รวม 4 ชนิด โดยเฉพาะบี12 ที่มีปริมาณมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ ที่ช่วยบำรุงประสาท มีส่วนช่วยเพิ่มสมาธิ และแม้จะมีจำนวนวิตามินบีน้อยชนิดแต่ก็มีปริมาณอยู่ในระดับที่เหมาะสมต่อการออกฤทธิ์
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 9.5 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 3.6 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 4 ชนิด (3.2 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : 1 ชนิด (0.4 /2 คะแนน)
- Vitamin E 27.05 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 2.295 /10 คะแนน
- B1 22.22 mg : 0.444 /1 คะแนน
- B5 ~8.427 mg (Calcium Pantothenate 9.2 mg) : 0.184 /1 คะแนน
- B6 33.33 mg : 0.667 /1 คะแนน
- B12 500 mcg : 1 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 10 /10 คะแนน
- ขวดขนาด 120 เม็ด ราคา ~560 บาท
- ราคา 4.667 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 25.395 /40 คะแนน
Berocca Performance
#8 บีรอคคา เพอร์ฟอร์มานซ์ (Berocca Performance) จาก Bayer วิตามินบีรวมในรูปแบบของเม็ดฟู่ละลายน้ำ ทานง่าย รสชาติดี โดยประกอบไปด้วยวิตามินบีที่สำคัญ 8 ชนิด ผสมวิตามินซีและแร่ธาตุอีก 3 ชนิด นับเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องการกลืนยาเม็ด และยังเป็นสูตรที่มีปริมาณวิตามินบีสูงพอต่อการออกฤทธิ์และมีปริมาณมากกว่าหลาย ๆ ยี่ห้อ แต่ยังไม่เท่า NAT B ส่วนจุดเด่นสำคัญก็คือ มีปริมาณวิตามินซีค่อนข้างสูง และมีปริมาณปริมาณวิตามินบี7 (ไบโอติน) และบี9 (โฟเลต) ที่มากกว่าทุกยี่ห้อ จึงช่วยเสริมภูมิคุ้มกันและช่วยบำรุงร่างกายไม่ว่าจะเป็นผม เล็บ ผิวหนัง และสมองได้เป็นอย่างดี
- ความน่าเชื่อถือ (แบรนด์) : 9.5 /10 คะแนน
- จำนวนของวิตามินบีและวิตามินหรือสารอื่น ๆ : 8 /10 คะแนน
- วิตามินบี : 8 ชนิด (6.4 /8 คะแนน)
- วิตามินหรือสารอื่น ๆ : 4 ชนิด (1.6 /2 คะแนน)
- Vitamin C 500 mg
- Calcium 100 mg
- Magnesium 100 mg
- Zinc 10 mg
- ปริมาณของวิตามินบีแต่ละชนิด : 4.155 /10 คะแนน
- B1 15 mg : 0.3 /1 คะแนน
- B2 15 mg : 0.3 /1 คะแนน
- B3 50 mg : 0.833 /1 คะแนน
- B5 23 mg : 0.502 /1 คะแนน
- B6 10 mg : 0.2 /1 คะแนน
- B7 150 mcg : 1 /1 คะแนน
- B9 400 mcg : 1 /1 คะแนน
- B12 10 mcg : 0.02 /1 คะแนน
- ราคาเฉลี่ยต่อเม็ด : 1 /10 คะแนน
- เม็ดฟู่ละลายน้ำหลอดละ 15 เม็ด ราคา ~189 บาท
- ราคา 12.6 บาท/เม็ด
- คะแนนรวม : 22.655 /40 คะแนน
ตารางเปรียบเทียบวิตามินบีรวม
หมายเหตุ :
- วิตามินบีในตาราง ทั้งชื่อ หน่วย และปริมาณ ถูกแปลงให้เป็นหน่วยเดียวกันเพื่อง่ายต่อการเปรียบเทียบ
- เครื่องหมายถูกสีแดง (✓) คือ ปริมาณของวิตามินบีที่มีมากที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ
คำแนะนำเกี่ยวกับวิตามินบีรวม
- วิตามินบีที่ได้รับจากอาหารปกติและวิตามินบีรวมที่แพทย์หรือเภสัชกรเป็นผู้สั่งจ่ายมักมีความปลอดภัย แต่สำหรับผู้ที่ซื้อมารับประทานเองควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร โดยเฉพาะในผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงมีโรคประจำตัว หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร เพราะผลิตภัณฑ์วิตามินบีรวมบางยี่ห้ออาจมีส่วนผสมอื่น ๆ นอกเหนือจากวิตามินบีที่อาจก่อให้เกิดอันตรายได้ (ควรแจ้งประวัติการแพ้ยา อาการแพ้อื่น ๆ โรคที่เป็นอยู่ สมุนไพร ยาหรือวิตามินเสริมที่ใช้อยู่ให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบเสมอ (โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์วิตามินบางตัวอาจมีส่วนผสมของวิตามินบีอยู่แล้วอย่างวิตามินรวม))
- เด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี ไม่ควรใช้วิตามินชนิดนี้ ส่วนในผู้ที่ขาดวิตามินบีบางชนิด ควรปรึกษาแพทย์ถึงวิธีการรับประทาน ขนาดปริมาณและระยะในการใช้ เพราะแพทย์จะประเมินถึงสาเหตุของโรคและความรุนแรงของอาการร่วมด้วย
- วิธีการรับประทาน ให้รับประทานตามคำแนะนำของแพทย์ หรือถ้าไม่มี แนะนำให้ทานวันละ 1 เม็ด หลังอาหารเช้า ส่วนการรับประทานเพื่อป้องกันอาการเมาค้างให้ทานก่อนดื่มสังสรรค์ 1 เม็ด และหลังตื่นนอนอีก 1 เม็ด (สำหรับวิตามินบียี่ห้อที่ต้องรับประทานวันละ 2 ครั้ง แนะนำให้ทานครั้งละ 1 เม็ดหลังอาหารเช้าและเย็น)
- สำหรับวิตามินในรูปแบบเม็ดไม่ควรเคี้ยว หรือนำมาแบ่ง/ตัดออกเป็นส่วน ควรรับประทานทั้งหมดร่วมกับดื่มน้ำตาม (ถ้าเป็นวิตามินบีในรูปแบบยาน้ำต้องเขย่าขวดให้เข้ากันก่อนและใช้ช้อนตวงยาที่ให้มาตวงก่อนรับประทาน)
- การเก็บรักษาวิตามินบีรวมควรอยู่ในอุณหภูมิไม่เกิน 25 องศาเซลเซียส ห่างจากความร้อน แสงแดด และความชื้น และเก็บให้ห่างจากมือเด็ก รวมถึงไม่นำวิตามินที่หมดอายุแล้วมารับประทาน เพราะอาจเป็นอันตรายต่อร่างกายได้
- เนื่องจากวิตามินบีสามารถละลายน้ำได้ จึงมีความปลอดภัยที่จะบริโภคสารเหล่านี้ในปริมาณมากผ่านทางอาหารเสริม อย่างไรก็ตาม การทานวิตามินบีรวมเสริมในปริมาณมากเกินไปและโดยไม่จำเป็นอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้
- ผลข้างเคียงของการใช้วิตามินบีรวมที่พบได้ทั่วไปคือ ปัสสาวะเป็นสีเหลืองเข้มและสว่าง ซึ่งเป็นผลมาจากการขับวิตามินส่วนเกินออก แต่ไม่ใช่ผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายแต่อย่างใด อย่างไรก็ตามในบางรายก็อาจเกิดผลข้างเคียงได้ เช่น เวียนศีรษะ อาเจียน ผื่นขึ้น เป็นต้น ดังนั้น จึงควรใช้ในปริมาณปกติที่แพทย์หรือเภสัชกรแนะนำ รวมทั้งควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ยี่ห้อที่มีความน่าเชื่อถือสูงก่อนเป็นหลัก
“วิตามินบีรวม (B-Complex) เป็นเพียงส่วนหนึ่งในหลายวิธีที่ช่วยบำรุงร่างกาย และไม่สามารถใช้เพื่อเป็นการรักษาหลักหรือป้องกันการเกิดโรคได้ ดังนั้น หากคุณมีโรคประจำตัวควรใช้วิตามินบีรวมหลังจากปรึกษาแพทย์และเภสัชกรแล้ว รวมทั้งควรดูแลตนเองในรูปแบบอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียง งดการสูบบุหรี่ และลดการดื่มแอลกอฮอล์”
งานวิจัยอ้างอิง
1. NIH. “Effects of high-dose B vitamin complex with vitamin C and minerals on subjective mood and performance in healthy males”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
2. NIH. “The Effect of Methylated Vitamin B Complex on Depressive and Anxiety Symptoms and Quality of Life in Adults with Depression”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
3. NIH. “B vitamins to enhance treatment response to antidepressants in middle-aged and older adults: results from the B-VITAGE randomised, double-blind, placebo-controlled trial”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
4. NIH. “Does B12 Deficiency Lead to Lack of Treatment Response to Conventional”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
5. NIH. “Vitamin B12 deficiency & cognitive impairment in elderly populations”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
6. NIH. “Vitamin and Mineral Deficiencies Are Highly Prevalent in Newly Diagnosed Celiac Disease Patients”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.ncbi.nlm.nih.gov. [06 มิ.ย. 2022].
เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)
