ปอแดง สรรพคุณและประโยชน์ของต้นปอแดง ! (ปอขนุน)

ปอแดง

ปอแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Sterculia guttata Roxb. ex G.Don^[2] ปัจจุบันจัดอยู่ในวงศ์ชบา (MALVACEAE) และอยู่ในวงศ์ย่อย STERCULIOIDEAE

สมุนไพรปอแดง มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ปอพาน ปอฟาน (เชียงใหม่), ปอขนุน (ภาคกลาง, ภาคใต้), หมากนก (ภาคใต้) ส่วนทางภาคใต้เรียก “ปอแดง” เป็นต้น^[1],[2]

ลักษณะของปอแดง

• ต้นปอแดง จัดเป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ ลำต้นมีลักษณะเปลาตรง มีความสูงได้ประมาณ 8-15 เมตร เปลือกต้นเรียบ^[1] มีเขตการกระจายพันธุ์จากอินเดีย ศรีลังกาถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่วนในประเทศไทยพบขึ้นตามป่าเต็งรังและป่าดิบแล้ง ที่ความสูงประมาณ 100-500 เมตร จากระดับน้ำทะเล^[2]

• ใบปอแดง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียนสลับที่ปลายกิ่ง ลักษณะของใบเป็นรูปรียาวหรือรูปรีแกมขอบขนาน ปลายใบมนมีติ่งแหลม โคนใบสอบเข้าหาก้านใบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 8-10 เซนติเมตร และยาวประมาณ 15-18 เซนติเมตร ก้านใบยาวประมาณ 2.5 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นคลื่นเล็กน้อย^[1]

• ดอกปอแดง ออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง แกนช่อดอกยาวประมาณ 5-13 เซนติเมตร มีขนขึ้นทั่วไป ดอกเป็นสีเหลืองถึงสีแสด มีขนขึ้นทั่วไป กลีบรองดอกเป็นรูปกรวย ปลายแยกเป็นกลีบ 5 กลีบ ส่วนกลีบดอกไม่มี ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวน 10 อัน ก้านดอกยาวประมาณ 0.2-0.3 เซนติเมตร^[1]

• ผลปอแดง ลักษณะของผลเป็นรูปกระสวยโค้ง มีขนาดกว้างประมาณ 2.5-3.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 7-8 เซนติเมตร ผิวเปลือกด้านนอกเป็นสีน้ำตาลก่อนแล้วจึงจะเปลี่ยนเป็นสีส้มแสดคล้ายกำมะหยี่ เมื่อแก่จัดเปลือกจะแตกและอ้าออก ทำให้เห็นเมล็ดสีดำเป็นมันที่ติดอยู่ตามแนวขอบด้านใน ซึ่งจะมีเมล็ดประมาณ 4-6 เมล็ด ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปรี^[1]

สรรพคุณของปอแดง

• เปลือกใช้ผสมเป็นยาแก้ลม สวิงสวายใจสั่น ร่างกายอ่อนเพลีย (เปลือก)^[1]

ประโยชน์ของปอแดง

• เนื้อไม้ปอแดงมีความเหนียว ตอกตะปูได้ง่าย สามารถนำมาใช้ทำไม้แบบหล่อคอนกรีต ทำลังใส่ของได้ดี^[2]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคกลาง.  (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, กัญจนา ดีวิเศษ).  “ปอแดง”.  หน้า 110.
2. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์, กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.  “ปอแดง”.  อ้างอิงใน : หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 4.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.qsbg.org.  [26 พ.ย. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Dinesh Valke, Jayesh Pati, Medha Rao), www.biotik.org

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)