นมแมวป่า สรรพคุณและประโยชน์ของต้นนมแมวป่า 5 ข้อ !

นมแมวป่า

นมแมวป่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Ellipeiopsis cherrevensis (Pierre ex Finet & Gagnep.) R.E.Fr. จัดอยู่ในวงศ์กระดังงา (ANNONACEAE)^[1]

สมุนไพรนมแมวป่า มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า พี้เขา พีพวนน้อย (นครพนม) เป็นต้น^[1]

ลักษณะของนมแมวป่า

• ต้นนมแมวป่า จัดเป็นไม้เถา มีความสูงของต้นประมาณ 1-1.5 เมตร และอาจสูงได้ถึง 3 เมตร แตกกิ่งก้านมากใกล้กับพื้นดิน เปลือกลำต้นเรียบเป็นสีน้ำตาลเข้ม ตามกิ่งก้านและยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลขึ้นปกคลุมอย่างหนาแน่น ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด มีเขตการกระจายพันธุ์ในภูมิภาคอินโดจีน ส่วนในประเทศไทยพบได้ทุกภาค ยกเว้นทางภาคใต้ โดยจะขึ้นตามป่าเบญจพรรณและป่าเต็งรัง ที่ระดับความสูงไม่เกิน 500 เมตร หรือที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 150-400 เมตร^[1],[2],[4]

• ใบนมแมวป่า ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปรีหรือรูปไข่ ปลายใบมน โคนใบมนเว้าเล็กน้อยหรือเป็นรูปหัวใจ ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 5-9 เซนติเมตร และยาวประมาณ 10-14 เซนติเมตร เนื้อใบค่อนข้างหนา หลังใบและท้องใบมีขนขึ้นปกคลุมหนาแน่น ก้านใบยาวประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร^{[1],[2],[3],[4]}

• ดอกนมแมวป่า ออกดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุกประมาณ 1-3 ดอก ที่ใต้ใบบริเวณใกล้กับปลายยอด ก้านดอกยาวประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร ดอกเป็นสีเหลืองอ่อน กลีบดอกหนามี 6 กลีบ แบ่งออกเป็น 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ กลีบดอกชั้นนอกจะมีขนาดใหญ่กว่ากลีบดอกชั้นใน ปลายกลีบดอกแหลมสั้นหรือมน ส่วนกลีบเลี้ยงดอกมี 3 กลีบ ลักษณะของกลีบเลี้ยงเป็นรูปไข่และมีขนขึ้นปกคลุม ดอกเกสรเพศผู้มีจำนวนมาก สีส้มล้อมรอบเกสรเพศเมีย รังไข่อยู่เหนือวงกลับ คาร์เพลจำนวนมากเรียงอยู่บนฐานดอกแยกกัน ออกดอกในช่วงประมาณเดือนเมษายนถึงเดือนสิงหาคม^{[1],[2],[3],[4]}

• ผลนมแมวป่า ออกผลเป็นกลุ่ม มีผลย่อยประมาณ 8-12 ผล ลักษณะของผลเป็นรูปกลมรี มีขนาดกว้างประมาณ 0.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ผิวผลเรียบเป็นมัน ผลสดเป็นสีเขียวและมีขนสีน้ำตาลขึ้นปกคลุม พอสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดง มีรสหวาน เมล็ดภายในผลมีลักษณะกลม^{[1],[2],[3],[4]}

สรรพคุณของนมแมวป่า

1. รากใช้ผสมกับรากหญ้าคา เหง้าเอื้องหมายนา และลำต้นอ้อยแดง นำมาต้มกับน้ำให้สตรีที่ผอมแห้งแรงน้อยดื่มเป็นยาบำรุงโลหิต กินอาหารไม่ได้ ปัสสาวะขุ่นข้น (ราก)^[2],[5]
2. รากนำมาต้มใช้เป็นยารักษาโรคเกี่ยวกับลำไส้เล็ก และมีสาร alcaloid ที่มีฤทธิ์ต่อต้านเซลล์มะเร็ง (ราก)^[3]
3. รากนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้โรคไตพิการ (ราก)^[1]
4. ยายหมื่น ดวงอุปะ ได้ให้ข้อมูลว่า ยาตัวนี้ทำให้ผัวเมียรักกัน ด้วยการใช้รากนำมาดองกับเหล้ากินแล้วจะทำให้ผัวเมียรักกัน รวมทั้งใช้เคี่ยวกับน้ำมันและสีผึ้ง ใช้นวดริมฝีปากเป็นนวดเสน่ห์ (ราก)^[5]

ประโยชน์ของนมแมวป่า

• ผลสุกมีรสหวานใช้รับประทานได้^[3],[4]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรไทย เล่ม 1.  (ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์).  “นมแมวป่า (Nom Maeo Pa)”.  หน้า 152.
2. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ.  (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ).  “นมแมวป่า”.  หน้า 125.
3. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “นมแมวป่า”.  [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :  www.dnp.go.th/botany/.  [02 ธ.ค. 2014].
4. ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้.  “นมแมวป่า”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th.  [02 ธ.ค. 2014].
5. กลุ่มรักษ์เขาใหญ่.  “ตีนตั่งเตี้ย”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.rakkhaoyai.com.  [02 ธ.ค. 2014].

ภาพประกอบ : web3.dnp.go.th

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)