20 ประโยชน์ของ NAC (N-Acetylcysteine) สรุปจาก 63 งานวิจัย!

ประโยชน์ของ NAC

NAC เป็นยาที่มีใช้มาหลายปีแล้ว หลายคนมีไว้ติดบ้านและใช้มันด้วยเหตุผลหลายประการ ตั้งแต่เพื่อบรรเทาและละลายเสมหะในผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจต่าง ๆ อย่างไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ โควิด-19 ใช้บรรเทาความผิดปกติทางจิต ไปจนถึงเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพด้านการเล่นกีฬา

ในบทความนี้จะกล่าวถึงการใช้ยานี้ ข้อบ่งใช้ ประโยชน์ทางการแพทย์ด้านอื่น ๆ รวมถึงผลข้างเคียงในการใช้ที่อาจจะเกิดขึ้นได้

NAC คือยาอะไร ?

NAC หรือ N-acetylcysteine / N-acetyl-L-cysteine (เอ็น-อะเซทิลซิสเทอีน) หรือ Acetylcysteine (อะเซทิลซิสเทอีน) เป็นยาอนุพันธ์ของกรดอะมิโนแอลซีสเทอีน (L-Cysteine) ซึ่งเกิดจากการนำกรดอะมิโน Cysteine คือ? มาเติม acetyl group ลงไป โดยมีจุดประสงค์เพื่อเพิ่มความสามารถของ NAC ในการละลายไขมันเพื่อการดูดซึมที่ดีขึ้นและมีความเป็นพิษน้อยกว่า นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไม NAC จึงเป็นที่นิยมมากกว่าอาหารเสริม L-Cysteine แบบเดี่ยว ๆ

เมื่อเรารับประทาน NAC เข้าไป ร่างกายจะแปลงเป็นกรดอะมิโน L-Cysteine แล้วร่างกายจะใช้ L-Cysteine เพื่อสร้างหรือสังเคราะห์กลูตาไธโอน (Glutathione) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีหน้าที่สำคัญหลายอย่าง (การเสริม NAC สามารถช่วยเพิ่มระดับกลูตาไธโอนให้กับร่างกายได้ดีกว่าการรับประทานกลูตาไธโอนเข้าไปโดยตรง)

NAC เป็นยาที่สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไปและสั่งจ่ายโดยแพทย์ (มิใช่ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม) โดยมีอยู่ด้วยกันหลายรูปแบบ ได้แก่ แบบเม็ด แคปซูล ยาน้ำเชื่อม แบบผงแห้ง แกรนูลสำหรับผสมก่อนใช้ แบบฉีด และแบบเม็ดฟู่ละลายน้ำ 600 มก. ที่เป็นที่นิยมมากที่สุด

ข้อบ่งใช้ของ NAC

ข้อบ่งใช้สำหรับ NAC ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของประเทศไทย คือ

  • ใช้เป็นยาละลายเสมหะในผู้ป่วยที่มีเสมหะเหนียวข้นจากโรคระบบทางเดินหายใจต่าง ๆ
  • ใช้เป็นยาถอนพิษที่เกิดจากการรับประทานยาพาราเซตามอลเกินขนาด

สำหรับข้อบ่งใช้โดยองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) คือ การใช้เป็นยาละลายเสมหะและรักษาภาวะแทรกซ้อนต่อระบบทางเดินหายใจของโรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic fibrosis) ส่วนการใช้นอกเหนือจากข้อบ่งใช้ คือ การใช้ถอนพิษที่เกิดจากยาพาราเซตามอลและการใช้เพื่อป้องกันภาวะไตวายจากการฉีดสารทึบรังสี

ประโยชน์ของ NAC (N-Acetylcysteine)

จากการศึกษาเราพบถึงประโยชน์ของ N-Acetylcysteine หรือ NAC ในการช่วยป้องกันและรักษาปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ในหลายประเด็น ดังนี้

1. ช่วยละลายและขับเสมหะ โดยตัวยาจะช่วยลดความเหนียวข้นของเสมหะ ทำให้มูกเหลวตัวและร่างกายสามารถขับเสมหะออกมาได้ง่ายขึ้น NAC จึงเหมาะกับผู้ป่วยในโรคของระบบทางเดินหายใจที่มีเสมหะอย่างไข้หวัด ไซนัสอักเสบ ภูมิแพ้ โรคปอดเรื้อรัง ถุงลมโป่งพอง หลอดลมอักเสบ วัณโรค ช่องคออักเสบ หอบหืด หรือผู้ป่วยที่เจาะคอ ฯลฯ มันออกฤทธิ์อย่างไร?

2. จำเป็นต่อการสร้างกลูตาไธโอน กล่าวคือ NAC เป็นสารตั้งต้นในการผลิต L-Cysteine ให้กับร่างกาย ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการสังเคราะห์กลูตาไธโอน โดยกลูตาไธโอนนั้นเป็นหนึ่งในสารต้านอนุมูลอิสระที่สำคัญที่สุดในร่างกายของคุณ เป็นสารที่ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระที่ทำลายเซลล์และเนื้อเยื่อในร่างกาย กำจัดสารพิษ จำเป็นต่อสุขภาพภูมิคุ้มกันและสู้กับความเสียหายของเซลล์ นี่จึงเป็นเหตุผลที่ NAC อาจช่วยรักษารักษาผิดปกติต่าง ๆ ที่เกิดจากอนุมูลอิสระ และนักวิจัยบางคนเชื่อว่ากลูตาไธโอนอาจช่วยให้อายุยืนขึ้น [1]

3. ต้านสารอนุมูลอิสระ/เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน จากความสามารถของ NAC ในการเพิ่มระดับกลูตาไธโอน (สารต้านอนุมูลอิสระและเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน) จึงช่วยปรับปรุงทำงานของระบบภูมิคุ้มกันต่อโรคต่าง ๆ ได้ โดยมีการศึกษาที่เกี่ยวข้อง เช่น การเสริม NAC อาจช่วยปรับปรุงและฟื้นฟูการทำงานของระบบภูมิคุ้ม [2],[3], การเสริม NAC ในผู้ติดเชื้อ HIV ที่ภูมิคุ้มกันบกพร่องช่วยเพิ่ม Cysteine ให้กับร่างกายและการทำงานของภูมิคุ้มกันดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ [4],[5], ระดับ NAC ในร่างกายที่สูงขึ้นอาจช่วยยับยั้งเชื้อ HIV-1 [6] เป็นต้น

4. ต้านเชื้อไวรัส NAC มีคุณสมบัติในการยับยั้งการเพิ่มจำนวนของเชื้อไวรัสต่าง ๆ อย่างไข้หวัด, ไข้หวัดใหญ่ (Influenza) [7],[8] รายละเอียด และโควิด-19 (COVID-19) [9] รายละเอียด โดยอ้างอิงจากงานวิจัยที่การให้ NAC ชนิดฉีดเข้าเส้นเลือดในผู้ป่วยปอดอักเสบเล็กน้อยถึงปานกลาง หลังได้รับยา 3 วัน ผู้ป่วยหายใจได้ดีขึ้น ใช้เครื่องช่วยหายใจน้อยลง และมีอัตราการเสียชีวิตลดลงเล็กน้อย นอกจากนี้ยังมีการทดลองให้ NAC ชนิดฉีดร่วมกับยาต้านไวรัสและยาชนิดอื่นในผู้ป่วยภาวะช็อกจากการติดเชื้อ (Septic shock) จากไข้หวัดใหญ่ แล้วพบว่าภาวะและปอดของผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็ว

5. ต้านการอักเสบ เนื่องจาก NAC มีคุณสมบัติต้านการอักเสบในระบบทางเดินหายใจที่พิสูจน์ได้จากหลายงานวิจัย เช่น การศึกษาในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังที่ปอดมีการอักเสบจากอนุมูลอิสระจากการสูบบุหรี่ รายละเอียด

6. บรรเทาอาการของโรคระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) [10],[11] รายละเอียด, โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง (Chronic bronchitis) [10,][12] รายละเอียด, โรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic fibrosis) [13], โรคหอบหืด [14], โรคหลอดลมโป่งพอง (Bronchiectasis), โรคพังพืดที่ปอด (Interstitial lung disease) อย่างเช่นพังผืดที่ปอดไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic pulmonary fibrosis) และไข้หวัดใหญ่ (Influenza) [15] เนื่องจาก NAC มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ลดการอักเสบ (เพิ่มระดับกลูตาไธโอนและลดการอักเสบในหลอดลมและเนื้อเยื่อปอด) รวมถึงความสามารถในการขับเสมหะของ NAC จึงทำให้อาการของผู้ป่วยที่เป็นโรคระบบทางเดินหายใจต่าง ๆ มีอาการน้อยลง สมรรถภาพปอดดีขึ้น และลดการกำเริบของโรคได้

7. ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive sleep apnea: OSA) โดยพบว่า NAC สามารถช่วยเพิ่มอัตราการหลับลึก เพิ่มประสิทธิภาพการนอนหลับ ลดโอกาสเกิดภาวะหยุดหายใจ ฯลฯ ในผู้ป่วยที่มีภาวะนี้ได้ [16] รายละเอียด

8. อาจดีต่อสุขภาพสมอง การทบทวนการศึกษาอย่างเป็นระบบ พบว่า NAC อาจช่วยให้การรู้คิดหรือการเรียนรู้ของมนุษย์ดีขึ้น [17] โดยอาจเกิดจากการที่ NAC ช่วยเพิ่มปริมาณกลูตาไธโอนให้กับร่างกาย (กลูตาไธโอนช่วยลดความเสียหายจากอนุมูลอิสระของเซลล์สมองที่เกี่ยวข้องกับอายุ) และช่วยควบคุมระดับกลูตาเมต คือ? ด้วยเหตุนี้ การเสริม NAC จึงอาจเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่มีภาวะทางระบบประสาทและสมองบางอย่าง เช่น โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) [18] รายละเอียด และโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease) [19] รายละเอียด แต่ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

9. อาจปรับปรุงสภาพสุขภาพจิตและการติดสารเสพติด เนื่องจาก NAC ช่วยควบคุมระดับกลูตาเมตซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่สำคัญที่สุดในสมอง (ระดับกลูตาเมตที่มากเกินไปพร้อมกับการลดลงของกลูตาไธโอนในร่างกายอาจส่งผลต่อสมองและนำไปสู่ปัญหาภาวะสุขภาพทางจิตต่าง ๆ ได้ ตัวอย่าง) โดยแพทย์อาจนำ NAC มาใช้เป็นการรักษาเสริมในโรคซึมเศร้า [20] รายละเอียด, โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) [21],[22] รายละเอียด, ใช้ลดผลกระทบของโรคจิตเภท [23] รายละเอียด, โรคดึงผมตนเอง (Trichotillomania) [24],[25] รายละเอียด, พฤติกรรมชอบกัดเล็บ (Nail biting) [26] รายละเอียด, และนำมาใช้ลดสิ่งเสพติดและสารเสพติด (เช่น ลดการดื่มแอลกอฮอล์ [27] ลดการติดโคเคน [28] กัญชา [29] นิโคติน [30] รวมถึงการติดการพนัน [31])

10. อาจส่งผลดีต่อผู้ป่วยมะเร็ง ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของการช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซล์มะเร็งและกระตุ้นการตายของเซลล์มะเร็ง [32],[33],[34],[35],[36] รายละเอียด, ป้องกัน DNA จากการทำลายของรังสีในระหว่างการรักษามะเร็ง [37], ลดผลข้างเคียงที่เกิดจากโรคมะเร็งบางอย่าง (เช่น ความเป็นพิษต่อตับ [38] ระบบประสาท [39] เยื่อเมือกอักเสบ [40],[41] หรือการทำงานของเม็ดเลือดไม่ดี [42])

ประโยชน์ของ NAC (N-Acetylcysteine)

11. ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ NAC อาจช่วยลดความเสียหายจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่นต่อหัวใจที่อาจนำไปสู่โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง หัวใจวาย และอาการร้ายแรงอื่น ๆ [43],[44],[45] รายละเอียด

12. อาจช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่ การศึกษาพบว่า NAC อาจช่วยเพิ่มความไวต่ออินซูลินและบรรเทาภาวะดื้อต่ออินซูลิน เนื่องจากคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และต้านการตายของเซลล์ จึงอาจใช้เสริมการรักษาในผู้ป่วยเบาหวานเพื่อช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ แต่ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป [46]

13. ช่วยในการเจริญพันธุ์ จากข้อมูลเราพบว่า NAC อาจช่วยในการเจริญพันธุ์ในเพศชายได้โดยการลดความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่นที่เป็นตัวทำลายหรือฆ่าเซลล์สืบพันธุ์ [47],[48] รายละเอียด และยังอาจช่วยให้เกิดภาวะเจริญพันธุ์ในสตรีที่มีภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS) [19],[49],[50],[51] รายละเอียด

เรื่องที่เกี่ยวข้อง : สรุปประโยชน์ของซีลีเนียม (Selenium) จากงานวิจัย !

14. ลดความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด สำหรับสตรีที่เคยคลอดก่อนกำหนดและมีภาวะช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย [19],[52] รายละเอียด

15. ประสาทหูเสื่อมเฉียบพลัน (Sudden sensorineural hearing loss : SSHL) คือ? การศึกษาพบว่า NAC ช่วยให้ผู้ป่วยมีระดับการได้ยินดีขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับอีกกลุ่มที่ได้รับการรักษามาตรฐาน [53] รายละเอียด

16. ประสาทหูเสื่อมจากการได้ยินเสียงดังเป็นเวลานาน (​Noise-induced hearing loss: NIHL) เสียงที่ดังสามารถสร้างอนุมูลอิสระมาทำลายเซลล์ประสาทหูชั้นในได้ ทำให้ปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระในหูชั้นใน และสารกลูตาไธโอนลดลง กระตุ้นให้เซลล์ประสาทหูชั้นในตาย ซึ่ง NAC สามารถป้องกันหรือรักษาภาวะนี้ได้โดยการให้สารตั้งต้น Cysteine ในการผลิตกลูตาไธโอน กำจัดอนุมูลอิสระ และยับยั้งการตายของเซลล์ประสาทหูชั้นใน [54],[55] รายละเอียด

17. ประสาทหูเสื่อมจากการใช้ยาที่เป็นพิษต่อประสาทหู เช่น ยาต้านจุลชีพกลุ่ม Aminoglycoside ที่เมื่อใช้ NAC ร่วมด้วยจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดประสาทหูเสื่อมจากยานี้ได้ 80% [56] รายละเอียด

18. ล้างพิษเพื่อป้องกันหรือลดความเสียหายของตับและไต NAC สามารถช่วยกำจัดสารพิษและอนุมูลอิสระได้โดยการเปลี่ยนสารพิษและอนุมูลอิสระให้เป็นน้ำ และโดยการเป็นสารตั้งต้นของกลูตาไธโอนที่เป็นตัวช่วยปกป้องเซลล์ กำจัดสารพิษ และอนุมูลอิสระหลายทั้งที่เกิดภายในร่างกาย (เช่น ของเสียที่เกิดจากกระบวนเมตาบอลิซึมของเซลล์) และภายนอกร่างกาย (เช่น มลพิษ ฝุ่น ควันบุหรี่ แอลกอฮอล์ ยาบางชนิด สารปรอท [57]) และด้วยมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ NAC จึงอาจมีประโยชน์สำหรับโรคตับอื่น ๆ ด้วย [58] เช่น ภาวะพิษต่อตับจากแอลกอฮอล์ [59] รายละเอียด, ภาวะพิษต่อตับจากการกินยาพาราเกินขนาด [19] รายละเอียด, ภาวะพิษต่อตับจากการใช้ยาบางชนิด [60] รายละเอียด, ภาวะไตวายเนื่องจากการฉีดสารทึบรังสี (Contrast media) [61] รายละเอียด

19. เสริมฤทธิ์การกำจัดเชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori (H. pylori) ซึ่งเป็นเชื้อที่ก่อให้เกิดอาการกระเพาะอาหารอักเสบ [62] รายละเอียด

20. อาจเพิ่มประสิทธิภาพของนักกีฬา การศึกษาในนักไตรกีฬาพบว่า การรับประทาน NAC สามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการปั่นจักรยานของนักกีฬาที่อยู่ระหว่างการฝึกซ้อมอย่างหนักได้ [63] เพราะ?

ข้อควรระวังในการใช้ NAC

  • ไม่ควรใช้ยานี้เด็กที่อายุน้อยกว่า 14 ปี
  • ในเด็ก หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และผู้สูงอายุ เพื่อความปลอดภัยควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
  • ควรระมัดระวังในการใช้ในผู้ป่วยที่เป็นโรคแผลในกระเพาะอาหารหรือมีประวัติเป็นแผลในกระเพาะอาหาร เพราะยานี้อาจทำให้เกิดการระคายเคือง มีผลต่อแผล และกระตุ้นให้เกิดอาการอาเจียน อย่างไรก็ตาม หากเกิดผลข้างเคียงดังกล่าว แนะนำให้ทาน NAC หลังอาหาร หรือหลีกเลี่ยงช่วงเวลากำเริบ หรือให้ปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ก่อนใช้
  • ในผู้ป่วยโรคหอบหืดหรือมีประวัติเป็นโรคนี้ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง เมื่อมีอาการหลอดลมบีบเกร็งให้หยุดใช้ยานี้
  • ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ Acetylcysteine
  • ห้ามใช้ในผู้ที่เป็นโรคฟีนิลคีโตนูเรีย (Phenylketonuria)

อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ซื้อ NAC จากร้านขายยาควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรถึงความจำเป็นในการเสมอเพื่อความปลอดภัย และหากใช้ NAC แล้วยังไม่ได้ผลในการรักษา หรืออาการที่เป็นอยู่ไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่ตรงจุดต่อไป

ขนาดและวิธีใช้ NAC

ด้วย NAC มีหลายรูปแบบและมีคำแนะนำในการใช้ยาที่แตกต่างกันไปในแต่ละสาเหตุ ก่อนใช้ NAC คุณควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้เสมอถึงประโยชน์ ความจำเป็นในการใช้ ทางเลือกอื่น ๆ และขนาดการใช้ยาที่แน่นอน โดยตัวอย่างขนาดการใช้ NAC ในแต่ละโรคนั้นมีดังนี้

  • ละลายเสมหะ (ในโรคระบบทางเดินหายใจทั่วไป) : สำหรับผู้ใหญ่และเด็กอายุ 14 ปีขึ้นไป โดยทั่วไปให้ใช้ NAC ในรูปแบบเม็ดฟู่ละลายน้ำ (ขนาด 600 มก./เม็ด) ครั้งละ 1 เม็ด ละลายในน้ำเปล่าครึ่งแก้ว (สามารถรับประทานได้ทั้งก่อนและหลังอาหาร) หรือขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรของคุณ
  • ไข้หวัดใหญ่ / โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง / ประสาทหูเสื่อม / ป้องกันพิษต่อตับจากยารักษาวัณโรค : NAC 600 มก. วันละ 2 ครั้ง (1,200 มก./วัน)
  • ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ : NAC 600 มก. วันละ 3 ครั้ง (1,800 มก./วัน)
  • ถอนพิษจากการรับประทานยาพาราเซตามอลเกินขนาด : ทั้ง NAC แบบรับประทานและแบบฉีดเข้าเส้นเลือด แพทย์จะเป็นผู้บริหารขนาดยาที่ใช้เอง แต่จำเป็นต้องได้รับภายใน 8 ชั่วโมง หลังจากรับประทานยาพาราเกินขนาด
  • ภาวะไตวายจากการฉีดสารทึบรังสี : ในครั้งแรกแพทย์จะให้ NAC กับสารน้ำเข้าทางหลอดเลือดก่อนการฉีดสารทึบรังสี 12 ชั่วโมง (ในขนาด NAC 600-1,200 มก.) ส่วนในครั้งที่ 2-5 จะให้ NAC ขนาด 600-1,200 มก. หลังจากครั้งแรก ทุก 12 ชั่วโมง เป็นระยะเวลา 48 ชั่วโมง

วิธีการใช้ : การใช้ NAC ในรูปแบบเม็ดฟู่ละลายน้ำ ให้ละลายลงในน้ำเปล่าปริมาตรประมาณครึ่งแก้ว แล้วรอให้เม็ดยาละลายจนหมดก่อนรับประทาน เพื่อลดการระคายเคืองต่อทางเดินอาหารและลดกลิ่นฉุน (หากกังวลเรื่องรสชาติ อาจเลือกยี่ห้อที่มีรสชาติที่ดีได้)

ยาที่ควรระวังเมื่อทานร่วมกับ NAC

  • ยาปฏีชวนะเตตราไซคลีน (Tetracycline) ควรรับประทานให้ห่างจาก NAC อย่างน้อย 2 ชั่วโมง
  • ยารักษาภาวะความดันโลหิตสูงไนโตรกลีเซอรีน (Nitroglycerin) และยาอื่นที่เกี่ยวข้องในกลุ่ม Nitrates เพราะ NAC อาจเสริมฤทธิ์ของยาดังกล่าวให้เข้มข้นขึ้น จนทำให้ความดันโลหิตต่ำมาก หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ และเป็นลมได้
  • ยาผงถ่านหรือถ่านกัมมันต์ (Activated charcoal) เพราะจะลดการดูดซึมของ NAC
  • ยาอื่น ๆ เช่น ยารักษาเบาหวาน ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ก่อนใช้ควรปรึกษาแพทย์เสมอ
  • ไม่ใช้ยานี้ร่วมกับยาบางชนิด เพราะอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาหรือเกิดอันตรายได้ เช่น ยาขยายหลอดเลือดกลุ่มไนเตรต ยากันชัก Carbamazepine เป็นต้น ก่อนใช้จึงควรปรึกษาแพทย์หากคุณใช้ยาใด ๆ อยู่

NAC เม็ดฟู่ละลายเสมหะ

NAC เม็ดฟู่เป็นผลิตภัณฑ์ยาที่มีส่วนประกอบของสาร Acetylcysteine ขนาด 600 มิลลิกรัม เป็นรูปแบบเม็ดฟองฟู่ใช้ละลายกับน้ำดื่ม สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป โดยหลัก ๆ แล้วใช้เพื่อช่วยละลายและขับเสมหะจากโรคระบบทางเดินหายใจต่าง ๆ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ โควิด-19 ฯลฯ รวมไปถึงจากปัญหามลพิษฝุ่นควันต่าง ๆ อย่างฝุ่นละออง PM 2.5 (ที่อาจทำให้ร่างกายเสมหะขึ้นมาได้มากกว่าปกติและอาจทำให้เกิดอาการไอระคายคอตามมาได้) ซึ่งนี่ยังไม่นับรวมประโยชน์ด้านอื่น ๆ ของ NAC เช่น การต้านอนุมูลอิสระ เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ต้านการอักเสบ กำจัดหรือล้างสารพิษต่าง ๆ ในร่างกาย ฯลฯ ด้วยเหตุนี้ NAC จึงเหมาะเป็นหนึ่งในไอเทมแนะนำเพื่อเสริมการรักษาควบคู่ไปกับการรักษาปกติ

สำหรับสาเหตุของการเกิดเสมหะหรือเสลดนั้น นอกจากจะเกิดได้จากเชื้อไวรัสเชื้อแบคทีเรียอย่างที่เราเข้าใจกันแล้ว สิ่งแปลกหรือปัญหามลพิษฝุ่นควันต่าง ๆ รวมถึงพฤติกรรมบางอย่างเช่น การรับประทานอาหารรสจัด ดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่บ่อย ฯลฯ ก็อาจกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งเสมหะออกมาเคลือบในลำคอได้เช่นกัน และเมื่อหลั่งออกมามากก็จะมีความเหนียว ติดคอ ระคายเคืองคอ และสร้างความรำคาญได้ ส่วนคำแนะนำทั่วไปก็คือการดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ วันละ 8-10 แก้ว ใช้น้ำเกลือกลั้วคอ งดอาหารบางประเภท (เช่น ของทอด กาแฟ แอลกอฮอล์ น้ำอัดลม และสูบบุหรี่) ทานยาแก้ไอ และ/หรือร่วมไปกับทาน NAC (N-Acetylcysteine) เม็ดฟู่ละลายเสมหะครับ

แนค N-Acetylcysteine เม็ดฟู่ละลายเสมหะ

ในการใช้ “แนค N-Acetylcysteine เม็ดฟู่ละลายเสมหะ” นั้น เมื่อเริ่มรู้สึกระคายคอหรือเริ่มมีเสมหะใส ๆ ก็สามารถใช้ได้ทันที ไม่ต้องให้รออาการแย่ลง (ทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 1 ครั้ง) โดยตัวยาจะออกฤทธิ์โดยตรงต่อโครงสร้างเสมหะ มีประสิทธิภาพในการทำลายและยับยั้งการสร้างไบโอฟิล์มที่เป็นเสมือนเกราะป้องกันของเชื้อแบคทีเรีย (จึงมีผลช่วยลดการมีชีวิตของเชื้อ) รวมทั้งยังช่วยลดการเกาะติดเชื้อแบคทีเรียกับเซลล์เยื่อบุชั้นผิวของทางเดินหายใจ นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มการทำงานของขนกวัดในการกำจัดเสมหะ กระตุ้นปอด/กระเพาะอาหาร ทำให้เสมหะถูกขับออกจากหลอดลมและปอดได้มากขึ้น (ถ้าร่างกายมีเสมหะมากเกินไปหรือขนกวัดทำงานได้ไม่ดีก็จะทำให้เสมหะอุดตัน หายใจติดขัด และอาจทำให้เชื้อโรคแพร่กระจายลงปอด ถุงลม และเป็นที่มาของเชื้อลงปอดนั่นเอง)

ส่วน NAC เม็ดฟู่ละลายเสมหะยี่ห้อที่หมอหรือเภสัชกรมักจะแนะนำก็เป็นของแบรนด์เยอรมัน (ขนาด 600 มก./เม็ด) เพราะเม็ดฟู่ละลายตัวได้เร็ว ละลายแล้วใสไม่ขุ่นไม่เป็นก้อน ทานง่ายรสจะออกเปรี้ยว ๆ คล้ายรสส้ม (ตรงนี้แล้วแต่คนครับ บางคนก็ชอบ บางคนก็ไม่ชอบ) พกพาได้สะดวก เพราะหลอดยามีขนาดเล็กมาก (ยา 1 หลอด มี 10 เม็ดฟู่) แต่ข้อเสียก็คือราคาต่อหลอดอาจจะแพงไปหน่อยครับ

“สรุป NAC เป็นยาที่มีข้อบ่งใช้โดยตรงในการละลายเสมหะและขับเสมหะ แต่ด้วยความพิเศษของโมเลกุล NAC จึงทำให้มีงานวิจัยถึงประโยชน์ในการรักษาโรคหรือความผิดปกติต่าง ๆ มากมาย ตั้งแต่การช่วยกำจัดสารพิษและอนุมูลอิสระ, การใช้ต้านเชื้อไวรัสอย่างไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ รวมถึงโรคโควิด-19, การใช้บรรเทาอาการของโรคระบบทางเดินหายใจ, ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ, ปรับปรุงสุขภาพจิต, การช่วยลดการใช้สารเสพติด, ช่วยในการเจริญพันธุ์ เป็นต้น โดย NAC จัดเป็นยาที่มีความปลอดภัยสูง มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงน้อย และในบ้านเรานิยมใช้ในรูปแบบเม็ดฟู่ละลายน้ำ 600 มก.”

งานวิจัยและเอกสารอ้างอิง

ตรวจสอบทางการแพทย์ล่าสุดเมื่อวันที่ 01 ก.พ. 2023

เภสัชกรประจำเว็บเมดไทย
ประวัติผู้เขียน : จบการศึกษาปริญญาตรี คณะเภสัชศาสตร์ สาขาเภสัชศาสตร์ มีประสบการณ์การทำงานร้านยามากกว่า 5 ปี เคยเป็นผู้จัดการร้านขายยา เคยเป็นผู้ฝึกอบรมผลิตภัณฑ์กลุ่มสุขภาพ เช่น วิตามิน อาหารเสริม เครื่องมือแพทย์ และยา ปัจจุบันทำงานเป็นเภสัชกรอยู่โรงพยาบาลเอกชน โดยให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพ