อาการไอ (Cough) เป็นกลไกการตอบสนองอย่างหนึ่งของร่างกายต่อสิ่งผิดปกติในทางเดินหายใจและเป็นกลไกป้องกันสำคัญของร่างกายในการกำจัดเชื้อโรค มูก เสมหะ สิ่งแปลกปลอม หรือสิ่งที่ทำให้เกิดการระคายเคืองอย่างละอองฝุ่นหรือควันในทางเดินหายใจ เพื่อป้องกันไม่ให้สิ่งแปลกปลอมเหล่านี้เข้าไปในปอด ซึ่งเป็นกระบวนการตามธรรมชาติของร่างกาย โดยอาการไอจะเริ่มจากการที่มีสิ่งกระตุ้นตัวรับสัญญาณการไอหรือมีสารระคายเคืองในบริเวณทางเดินหายใจส่วนบนและล่าง (อาการไอมี 2 ลักษณะ คือ ไอแห้งที่มักเกิดจากการระคายคอหรือทางเดินหายใจ กับอาการไอแบบมีเสมหะที่พบในภาวะติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจ)
สาเหตุของอาการไอหลัก ๆ แล้วจะเกิดจากการได้รับสารที่ทำให้เกิดการระคายเคืองหรือสารก่อภูมิแพ้ (เช่น ฝุ่น ควัน มลภาวะทางอากาศ บุหรี่ ละอองเกสร เชื้อรา ขนสัตว์ น้ำหอม ไอระเหยจากสี), โรคและภาวะอาการป่วยต่าง ๆ (เช่น ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ) รวมถึงผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด (เช่น ยาลดความดันโลหิต ACE Inhibitors)
สำหรับการรักษาที่ดีที่สุด คือ การรักษาตามโรคและอาการป่วยที่เป็นสาเหตุของการไอ และหากอาการไอรบกวนการใช้ชีวิต เราสามารถบรรเทาอาการไอได้ด้วยการดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ เพื่อไม่ให้คอแห้งและช่วยลดความเหนียวข้นของเสมหะ หรืออาจรับประทานน้ำผึ้ง น้ำมะนาว น้ำชา หรือน้ำขิงร้อน หลีกเลี่ยงการเผชิญมลภาวะฝุ่นควันหรือสารก่อการระคายเคืองต่าง ๆ พักผ่อนให้เพียงพอ หรืออาจเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีฤทธิ์บรรเทาอาการไออย่างยาน้ำแก้ไอสูตรสมุนไพรตามที่เรารีวิวในบทความนี้ก็ได้
ยาน้ำแก้ไอสูตรสมุนไพร
ยาแก้ไอมีหลายรูปแบบ ทั้งรูปแบบน้ำ แบบเม็ด ยาอม สเปรย์พ่นคอ และยาผง และยังมีทั้งที่เป็นตัวยาแผนปัจจุบันและแบบที่เป็นสมุนไพร โดยยาน้ำแก้ไอสมุนไพรก็เป็นหนึ่งในทางเลือกที่ค่อนข้างได้รับความนิยมอย่างมาก เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการไอไม่มากหรือไม่รุนแรง เนื่องจากมีราคาไม่แพง ทานง่าย มีความปลอดภัยหรือมีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาแผนปัจจุบัน และสามารถหาซื้อมารับประทานเองได้โดยง่ายตามร้านขายยาหรือร้านสะดวกซื้อต่าง ๆ จึงเป็นทางเลือกเริ่มต้นของผู้มีอาการไอแต่ไม่อยากใช้ยาเคมีหรือยาแผนปัจจุบัน (แนะนำว่าควรรับประทานตามขนาดที่แนะนำในฉลากยาหรือตามที่เภสัชกรแนะนำเพื่อลดโอกาสเกิดผลข้างเคียงและเพื่อประสิทธิภาพสูงสุด แต่ถ้าทานยาน้ำสมุนไพรแล้วไม่ค่อยได้ผลก็อาจจำเป็นต้องใช้ยาแผนปัจจุบัน และสำหรับผู้ที่มีอาการไอรุนแรง ไอเรื้อรังมานาน ไอเป็นเลือด หรือไอมีเสมหะปนเลือด หรือมีอาการไอร่วมกับมีอาการอย่างอื่น เช่น หอบเหนื่อยในขณะพัก มีเสียงแหบมาก น้ำหนักตัวลดลง รู้สึกกลืนลำบากหรือกลืนแล้วรู้สึกเจ็บ ในลักษณะนี้จะแนะนำให้ไปพบแพทย์มากกว่าจะซื้อยามารับประทานเอง เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่ต้นเหตุต่อไป)
สำหรับยาน้ำแก้ไอสูตรสมุนไพรนั้นจะมีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ ซึ่งโดยทั่วไปก็แนะนำสำหรับอาการไอที่เป็นไม่มากหรือไม่รุนแรง อาการไอจากหวัด อาการไอแบบแห้ง ๆ ที่ไม่มีเสมหะ หรืออาการไอแบบระคายคอจากการแพ้ฝุ่น ควัน อากาศ เป็นต้น ส่วนสมุนไพรที่นำมาทำเป็นยาน้ำสมุนไพรแก้ไอก็มีหลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดก็จะมีสรรพคุณคล้าย ๆ กันในด้านนี้ ตัวที่นิยมใช้มากก็เช่น มะแว้ง มะขามป้อม ชะเอมเทศ สมอไทย สมอเทศ ส้มป่อย สวาด ส้มกุ้ง ฯลฯ (หลายยี่ห้อมักใช้สมุนไพรหลายชนิดรวมกันเพื่อเสริมฤทธิ์ยาซึ่งกันและกัน)
อย่างไรก็ตาม ยาน้ำแก้ไอสมุนไพรนี้มีสรรพคุณเพียงช่วยลดหรือบรรเทาอาการไอเท่านั้น จึงไม่ใช่ยารักษาโรคที่เป็นต้นเหตุของอาการไอ จึงไม่ใช่ยาจำเป็น คือจะทานหรือไม่ทานก็ไม่ได้มีผลต่อโรคที่เป็นอยู่ แต่ถ้าไอมากจนรู้สึกรำคาญหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันหรือนอนไม่หลับก็ยังแนะนำให้รับประทานครับ เพราะสามารถช่วยบรรเทาอาการไอได้พอสมควรและไม่มีอันตราย นอกจากทานยาน้ำแก้ไอแล้วยังควรทำควบคู่ไปกับการรักษาที่ต้นเหตุด้วย (ถ้ามี) เช่น ถ้าเกิดจากการติดเชื้อมีเสมหะข้นเขียวก็ต้องรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ หรือถ้าเกิดจากการแพ้ฝุ่นควันหรืออาหารบางชนิดก็ต้องหลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้หรือทานยาแก้แพ้ เป็นต้น
ส่วนประกอบสำคัญในยาน้ำแก้ไอ
ต่อไปนี้เป็นส่วนผสมที่มักพบได้ในผลิตภัณฑ์สมุนไพรยาน้ำแก้ไอหลายยี่ห้อ โดยแต่ละชนิดมักมีสรรพคุณคล้ายกันในเรื่องการช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ และหลาย ๆ ยี่ห้อมักจะใช้ส่วนผสมเหล่านี้ร่วมกันเพื่อช่วยเสริมฤทธิ์ซึ่งกันและกัน
- มะแว้งต้น (Solanum indicum L.) ส่วนที่นิยมนำมาใช้เป็นยามักเป็นส่วนของผลและราก ซึ่งทั้งสองส่วนมีสรรพคุณทางยาคล้ายกันในการช่วยบรรเทาอาการไอ ขยายหลอดลม ขับเสมหะ และแก้น้ำลายเหนียว
- มะแว้งเครือ (Solanum trilobatum L.) มีสรรพคุณทางยาเช่นเดียวกับมะแว้งต้น คือ ช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และแก้น้ำลายเหนียว บางตำรับยาอาจใช้ร่วมกับมะแว้งต้นเพื่อช่วยเสริมฤทธิ์ยาซึ่งกันและกัน
- ชะเอมเทศ (Glycyrrhiza glabra L.) ส่วนของรากมีสรรพคุณช่วยทำให้ชุ่มคอ แก้คอแห้ง บรรเทาอาการไอ ช่วยขับเสมหะ และแก้น้ำลายเหนียว ตามตำรายาไทยเรามักใช้ชะเอมเทศเป็นส่วนผสมในยาบรรเทาอาการไอและขับเสมหะต่าง ๆ รวมถึงยาอม ยาจิบ หรือผสมในยาที่รับประทานได้ยาก เนื่องจากชะเอมเทศมีรสหวานชุ่ม จึงนิยมใช้แต่งกลิ่นและแต่งรสหวานในยาให้รับประทานได้ง่ายขึ้น
- มะขามป้อม (Phyllanthus emblica L.) ผลมะขามป้อมนั้นมีรสเปรี้ยว ฝาด ขมชุ่ม และเป็นยาที่มีฤทธิ์เย็น ตามตำรายาไทยระบุสรรพคุณของมะขามป้อมเอาไว้หลายอย่าง แต่เฉพาะสรรพคุณที่เกี่ยวข้องนั้น ได้แก่ สรรพคุณแก้ไอ แก้เสมหะ แก้กระหายน้ำ คอแห้ง กระตุ้นการหลั่งน้ำลาย ลดอาการเจ็บคอ ช่วยทำให้ชุ่มคอ บำรุงเสียง รวมถึงแก้หวัด เป็นไข้ตัวร้อน และเลือดออกตามไรฟัน อย่างไรก็ตาม ถ้าทานมากไปก็อาจมีฤทธิ์เป็นยาระบายได้ โดยเฉพาะในผู้ท้องเสียได้ง่าย
- สมอไทย (Terminalia chebula Retz.) สมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย ตำรายาไทยมักใช้ส่วนของผลเป็นยาระบายอ่อน ๆ ส่วนสรรพคุณอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องได้แก่ สรรพคุณแก้ไข้ แก้เสมหะ แก้ไอเจ็บคอ แก้หืดไอ แก้สะอึก แก้พิษร้อนใน เป็นต้น
- สมอเทศ (Terminalia arjuna (Roxb.) Wight & Arn.) เนื้อลูกสมอเทศมีรสเปรี้ยวและฝาด ตามตำรายาไทยระบุว่ามีสรรพคุณแก้เสมหะ กระตุ้นการหลั่งน้ำลาย แก้ไข้ ลดการอักเสบเจ็บคอ และบำรุงธาตุในร่างกาย
- ส้มป่อย (Acacia concinna (Willd.) DC.) ทุกส่วนของต้นมีสรรพคุณเป็นยา แต่สำหรับผลิตภัณฑ์ยาแก้ไอนั้นเรามักจะใช้ส่วนของฝักและใบ โดยส่วนของใบจะมีรสเปรี้ยวและฝาดเล็กน้อย คนสมัยก่อนจะนำมาใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาขับเสมหะและแก้น้ำลายเหนียว ส่วนของฝักจะมีรสเปรี้ยว นิยมทำเป็นยาชงแก้ไอ แก้น้ำเหนียว และขับเสมหะ
- สวาด (Caesalpinia bonduc (L.) Roxb.) ส่วนของใบสวาดมีรสร้อน มีสรรพคุณแก้ไอ ลดการอักเสบเจ็บคอ และแก้อาการจุกเสียดแน่น มักนิยมใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ เพื่อรักษาอาการของระบบทางเดินหายใจ เช่น ตำรับยาประสะมะแว้งที่มีสรรพคุณบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ
- ส้มกุ้ง (Ampelocissus martini Planch.) ส่วนของรากมีสรรพคุณแก้อาการไอ กระตุ้นการหลั่งน้ำลาย ลดอาการระคายคอ
- ส่วนประกอบอื่น ๆ ที่อาจพบได้ในผลิตภัณฑ์ยาน้ำแก้ไอ เช่น น้ำผึ้ง (แก้ไอ แก้เจ็บคอ ช่วยให้ชุ่มคอ), ขิงแห้ง (แก้ไอ แก้เสมหะ), ลูกสมอพิเภก (แก้เสมหะ ช่วยให้ชุ่มคอ), กานพลู (แก้เสมหะ), ผลมะนาวดองแห้ง (แก้เสมหะ ช่วยให้ชุ่มคอ), ผลบ๊วย (แก้ไอ), เกล็ดสะระแหน่ (แก้ไอ), รากเสนียด (แก้ไอ ขับเสมหะ), หล่อฮังก๊วย (แก้อาการไอ เจ็บคอ ช่วยละลายเสมหะ), แอนติโมนีโพแทสเซียมทาร์เทรต (ขับเสมหะ), ทิงเจอร์ฝิ่นการบูร (แก้ไอ) รวมถึงสมุนไพรจีนอีกหลายชนิด
ยาน้ำแก้ไอสมุนไพรยี่ห้อไหนดี ?
สำหรับการรีวิวยาน้ำแก้ไอสมุนไพรในบทความนี้ เราเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ทั้งหมดมาจากใน 7-11 มาจำนวน 12 ยี่ห้อ (จริง ๆ เราพบว่ามีมากกว่า 20 ยี่ห้อ และบางยี่ห้อก็มีหลายสูตร แต่เพื่อไม่ให้เนื้อหานี้มีรายละเอียดเยอะเกินไปเราจึงคัดเลือกมา 12 ตัว โดยเน้นไปที่ยี่ห้อและสูตรยอดนิยมเพื่อนำมาทำการเปรียบเทียบและจัดอันดับอย่างคร่าว ๆ และเป็นไอเดียในการเลือกซื้อยาน้ำแก้ไอแก่ผู้อ่าน
โดยต่อไปนี้ คือเกณฑ์การจัดอันดับของเราของเราเท่านั้น ไม่ได้หมายความว่ายี่ห้อที่อยู่อันดับท้าย ๆ จะไม่ดีหรือมีประสิทธิภาพน้อยกว่าอันดับต้น ๆ เสมอไป ดังนั้น จึงไม่สามารถนำไปใช้อ้างอิงหรือถือว่าเป็นการรับรองประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ใด ๆ ได้ เพราะประโยชน์ที่ได้รับ ความชอบ หรือความรู้สึกหลังใช้อาจแตกต่างกันได้ในแต่ละบุคคล สำหรับการจัดอันดับนั้นเราจะพิจารณามาจากข้อมูลต่อไปนี้
- ความน่าเชื่อถือ โดยหลัก ๆ จะพิจารณาจากบริษัทที่ผลิตและจัดจำหน่ายว่ามีความเฉพาะทางเพียงใด ชื่อเสียงของแบรนด์ การมีเว็บไซต์ที่ให้ข้อมูลที่นอกเหนือจากที่มีอยู่ในฉลากอย่างละเอียด เช่น มาตรฐานหรือกระบวนการผลิตที่ใช้ คุณภาพของส่วนผสม เทคโนโลยีที่ใช้ในการผลิต รวมไปถึงการได้รับการรองจากหน่วยงานหรือสถาบันต่าง ๆ เป็นต้น
- บรรจุภัณฑ์ ตรงนี้เราไม่ได้ให้ความสำคัญมากนัก แต่ก็มองข้ามไม่ได้ โดยจะเป็นการดูในภาพรวมทั้งตัวกล่องและตัวขวดยาว่ามีการออกแบบและมีความสะดวกในการใช้เป็นอย่างไร กล่าวคือ พกพาได้สะดวกหรือไม่ เปิดขวดทานง่ายหรือไม่ ตกแล้วแตกหรือไม่ รวมถึงเรื่องการจัดเก็บ (บางยี่ห้อต้องเก็บในตู้เย็น ในขณะที่บางยี่ห้อห้ามเก็บในที่เย็น)
- ส่วนผสม พิจารณาจากส่วนผสมที่ใช้ว่ามีอะไรบ้าง จำนวนและปริมาณของส่วนผสม รวมถึงสรรพคุณของส่วนผสมแต่ละชนิดว่ามีอะไรบ้างและมีงานวิจัยที่รับรองถึงสรรพคุณดังกล่าวหรือไม่ รวมไปถึงส่วนผสมที่อาจเป็นอันตราย (เช่น แอลกอฮอล์ น้ำตาล ยาบางชนิดอย่างอนุพันธ์ฝิ่น ที่คนบางกลุ่มต้องหลีกเลี่ยงการใช้)
- ราคา ตรงนี้เราจะพิจารณาว่าปริมาณที่รับประทานต่อครั้งในผู้ใหญ่คือเท่าใด (คิดเป็น มล.) แล้วรับประทานได้กี่ครั้ง จึงนำไปหารเป็นราคา (บางยี่ห้อแม้ราคาต่อขวดจะถูก แต่ก็รับประทานได้เพียง 2 ครั้ง ในขณะที่บางยี่ห้อราคาต่อขวดแพง แต่ก็รับประทานได้ครบวัน 4 มื้อหรือเกิน 1 วัน)
- กลิ่นและรสชาติ อีกเรื่องที่คนส่วนใหญ่ให้ความสำคัญ เพราะส่งผลโดยตรงต่อความต่อเนื่องในการรับประทาน ถ้าเป็นรสที่ทานง่ายมีกลิ่นหอมก็มีแนวโน้มว่าผู้ใช้จะรับประทานได้ครบตามที่แจ้งในฉลาด
- ประสิทธิภาพ ตรงนี้ค่อนข้างจะบอกได้ยากเพราะบางตัวแต่ละคนใช้แล้วก็ให้ผลไม่เหมือนกัน บางคนได้ผลดี แต่บางคนก็ไม่ได้ผล นอกจากความรู้สึกหลังใช้ของผู้เขียนแล้ว เรายังพิจารณาจากส่วนผสมที่ใช้, จำนวนของส่วนผสม และปริมาณของส่วนผสมที่ใช้ในการเตรียมยาด้วย
#1 ยาแก้ไอไอยรา
ยาน้ำแก้ไอผสมมะแว้ง ตราไอยรา เออีซี (Compound Ma-Waeng Cough Mixture IYARA AEC BRAND) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพรหลายชนิด ได้แก่ ลูกมะแว้งต้น, ชะเอมเทศ, มะขามป้อม, เนื้อลูกสมอเทศ, ใบส้มป่อย, ใบสวาด, รากส้มกุ้งน้อย และตัวยาอื่น ๆ ผลิตโดยบริษัท เฮเว่น เฮิร์บ จำกัด และจัดจำหน่ายโดยบริษัท ที.แมน ฟาร์มา จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G136/59)
ยี่ห้อนี้ตามข้อมูลในเว็บไซต์พบว่าได้รับการรับรองจากสถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ผลิตโดยโรงงานที่ได้มาตรฐาน GMP PIC/S สกัดสมุนไพรด้วยเทคโนโลยี Nature Ceutical แห่งแรกของไทย และได้มาตรฐานฮาลาล โดยสูตรนี้กล่องสีแดงจะเป็นสูตรต้นตำรับ (สูตรทานง่าย) ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ และมีส่วนผสมที่เตรียมจากมะแว้งต้นมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ นอกจากสูตรต้นตำรับแล้ว ยังมีสูตรที่ไร้น้ำตาลหรือสูตรไลท์กล่องสีขาวอีกด้วย (ในผู้ป่วยเบาหวานจะแนะนำให้ใช้สูตรนี้แทน) รวมไปถึงสูตรมะขามป้อมกล่องสีเขียวที่ในตัวยา 1,000 มล. จะใช้มะขามป้อมมากถึง 1,600 กรัม (ซึ่งสูงมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ) เพียงแต่ 2 ตัวนี้เราไม่ได้นำมารีวิว เนื่องจากไม่ได้มีขายใน 7-11
สำหรับตัวบรรจุภัณฑ์โดยรวมถือว่าดีครับ ดูพรีเมี่ยมกว่ายี่ห้อส่วนใหญ่หน่อย ๆ โดยตัวขวดยาจะเป็นขวดแก้วสีชาที่บรรจุมากล่องกระดาษสวยงามโลโก้เป็นแบบปั๊มนูน ตัวขวดขนาดเล็กพอดีมือ พกพาสะดวก (บรรจุภัณฑ์ 5/5 คะแนน) สำหรับกลิ่นยาจะให้กลิ่นหอมเป็นกลิ่นมะขามป้อมชัดเจน (กลิ่น 4.75/5 คะแนน) ส่วนรสชาติยานั้นจะออกเปรี้ยวหวานกลมกล่อม ทานง่าย (ไม่หวานจนเกินไป) ให้ความรู้สึกเย็นชุ่มคอพอประมาณไม่มากจนบาดคอหรือน้อยเกินไปจนไม่ได้ผล โดยรวมแล้วเป็นยี่ห้อที่มีกลิ่นและรสดีที่สุด (รสชาติ 10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพหลังทานก็พบว่าช่วยบรรเทาอาการไอได้ดี ทานครบวันก็ช่วยลดความรุนแรงและความถี่ของอาการไอลงได้มาก แต่ก็ไม่ถึงกับช่วยให้หายขาด เพราะอาการไอต้องใช้เวลาในการรักษาอย่างน้อย 2-3 วัน (ประสิทธิภาพ 9/10 คะแนน) ส่วนจุดอ่อนก็น่าจะมีเรื่องของราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งที่จะแพงหน่อยครับ คือ 11.25 บาท แต่ 1 ขวดก็รับประทานได้ครบ 1 วันพอดี (เรื่องราคาให้ 2/5 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 9/10 คะแนน
ยาแก้ไอไอยราออกฤทธิ์อย่างไร ? ด้วยสาเหตุของอาการไอนั้นจะเริ่มจากการมีสิ่งกระตุ้นตัวรับสัญญาณการไอหรือมีสารระคายเคืองในบริเวณทางเดินหายใจ แต่ด้วยสารสกัดจากสมุนไพรกว่า 7 ชนิดที่ทำงานร่วม จึงมีประสิทธิภาพที่ดีในการลดความรุนแรงและความถี่ของอาการไอ โดยเริ่มจากการออกฤทธิ์เคลือบจุดสัญญาณการไอจากลูกมะแว้งต้นและมะขามป้อม (จึงช่วยลดความอยากไอ ลดความถี่และความรุนแรงของการไอ), ฤทธิ์ลดอาการระคายคอจากมะแว้ง ใบสวาด ใบส้มป่อย และรากส้มกุ้งน้อย (ทำให้อยากไอน้อยลง), ฤทธิ์ขยายหลอดลมจากมะแว้ง (มีผลลดอาการไอแน่นหน้าอก), ฤทธิ์ลดการอักเสบจากสมอเทศ ชะเอมเทศ และใบสวาด (จึงช่วยลดอาการเจ็บคอ), ฤทธิ์กระตุ้นการหลั่งน้ำลายจากมะขามป้อม สมอเทศ ใบส้มป่อย และรากส้มกุ้งน้อย (จึงช่วยละลายเสมหะที่เหนียวข้น ทำให้เสมหะถูกขับออกมาได้ง่ายขึ้น) และจบด้วยสรรพคุณช่วยทำให้ชุ่มคอจากชะเอมเทศและมะขามป้อม (ช่วยให้รู้สึกเย็นชุ่มคอ ลดอาการคอแห้ง ระคายคอ)
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- ลูกมะแว้งต้น 200 กรัม
- ชะเอมเทศ 33.3 กรัม
- มะขามป้อม 20 กรัม
- เนื้อลูกสมอเทศ, ใบส้มป่อย, ใบสวาด, รากส้มกุ้งน้อย และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 15 มล. (1 ช้อนโต๊ะ) หรือใช้จิบเมื่อมีอาการไอ
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : เขย่าขวดก่อนรับประทาน
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 45 บาท (11.25 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ยาน้ำแก้ไอมะแว้ง ไลท์ ตราไอยรา สูตรไร้น้ำตาล (กล่องสีขาว) และยาน้ำแก้ไอมะขามป้อม ตราไอยรา (กล่องสีเขียว)
#2 ยาน้ำแก้ไอยูอีคอฟ
ยาน้ำแก้ไอ ยูอีคอฟ ซีดี ผสมมะขามป้อม (UECOF CD MIXTURE) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพรหลายชนิด ได้แก่ มะขามป้อม, มะนาวดอง, ชะเอมเทศ, ส้มจีน, บ๊วย, สมอพิเภก, สมอไทย, หล่อฮั่งก๊วย ผลิตโดยบริษัท พนาพัฒน์ เฮลท์แคร์ จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G323/56)
ยาน้ำแก้ไอยี่ห้อนี้จะมีจุดเด่นตรงที่มีส่วนของผสมของมะขามป้อมมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ในสูตรจะไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ แต่น่าจะมีส่วนผสมของน้ำตาลเพราะระบุว่าห้ามใช้ในผู้ป่วยเบาหวาน ส่วนในเรื่องบรรจุภัณฑ์นั้น ตัวขวดยาจะเป็นขวดพลาสติกสีชาที่บรรจุมาในกล่องกระดาษ แต่ตัวขวดก็จะใหญ่กว่ายี่ห้อทั่วไปหน่อย เพราะมีปริมาณยา 120 มล. (4/5 คะแนน) ส่วนเรื่องราคายี่ห้อนี้จะมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งที่ถูกมากที่สุด คือ 3.33 บาท (จึงให้ 5/5 คะแนน)
สำหรับกลิ่นยาจะเป็นกลิ่นหอมเย็นเล็กน้อย กลิ่นจะเหมือนยาน้ำแก้ไอเด็ก (ความชอบเรื่องกลิ่นประมาณ 4/5 คะแนน) ส่วนรสชาติจะออกเปรี้ยวหวาน กลมกล่อม ทานง่าย แต่ให้ความเย็นชุ่มคอน้อยกว่าไอยรา (9.5/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพนั้นพบว่าช่วยบรรเทาอาการได้ในระดับกลาง ๆ โดยเฉพาะในกรณีที่มีอาการไอไม่มาก (8/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 8.5/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- ผลมะขามป้อม 400 กรัม
- ผลมะนาวดองแห้ง 80 กรัม
- รากชะเอมเทศ 50 กรัม
- ผลส้มจีน 33 กรัม
- ผลบ๊วย 30 กรัม
- ลูกสมอพิเภก 30 กรัม
- ลูกสมอไทย 10 กรัม
- หล่อฮั้งก๊วย 20 กรัม และอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 4 ครั้ง ครั้งละ 5-10 มล. หลังอาหารและก่อนนอน
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ :
- ควรระวังการใช้ในผู้ที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
- ห้ามใช้ในผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
- ขนาด/ราคา : 120 มล. ราคา 40 บาท (3.33 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : สูตรไม่มีน้ำตาล (ยาน้ำแก้ไอมะขามป้อม ยูอีคอฟ โอเอส 120 ซีซี) และสูตรสำหรับเด็ก (ยาน้ำแก้ไอเด็ก ยูอีคอฟ กลิ่นสตรอว์เบอร์รี 60 ซีซี)
#3 ยาน้ำแก้ไอมะขามป้อมตราแสงดาว
ยาน้ำแก้ไอมะขามป้อม ตราแสงดาว (Cough Syrup MAKARMPOM Sang Dao) เป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรและยาแผนไทยที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 4 ชนิด ได้แก่ ลูกมะขามป้อม, ลูกมะแว้งเครือ, เปลือกส้มเกลี้ยง, ชะเอมเทศ และตัวยาอื่น ๆ ผลิตโดยบริษัท ศิริบัญชา จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G344/49)
ยี่ห้อนี้ในสูตรจะเน้นที่ส่วนผสมของมะขามป้อมและชะเอมเทศ โดยมีส่วนผสมของชะเอมเทศมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ ส่วนในเรื่องของบรรจุภัณฑ์นั้นทั้งตัวขวดและตัวกล่องจะคล้ายกับยาน้ำแก้ไอโยคี เนื่องจากผลิตโดยบริษัทเดียวกัน โดยตัวขวดจะเป็นขวดพลาสติกแบนใส ตัวกล่องภายนอกออกแบบมาได้ไม่สวยงามเท่าไหร่เมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ และตัวฉลากสติ๊กเกอร์ติดมาได้ไม่เรียบเนียน นอกจากนี้ ถ้าเผลอเขย่าขวดมาก ๆ จะทำให้เกิดเป็นชั้นฟองและตัวฟองสลายได้ช้ามาก จึงไม่ต้องเขย่าขวดก่อนทาน (3/5 คะแนน) ส่วนในเรื่องราคายี่ห้อนี้จะมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งที่ค่อนข้างถูก คือ 3.67 บาท (ให้ 5/5 คะแนน)
สำหรับเรื่องกลิ่นยากลิ่นจะหอมเย็นออกน้ำผึ้งมะนาวอ่อน ๆ (4.5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติจะออกเปรี้ยวหวาน กลมกล่อม ทานง่าย ไม่หวานจนเกินไป แต่ให้ความเย็นชุ่มคอน้อยกว่าไอยรา (9.5/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพการช่วยบรรเทาอาการไอ พบว่าช่วยได้ในระดับกลาง ๆ (8/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 8.5/10 คะแนน (แต่ให้ยี่ห้อยูอีคอฟเหนือกว่าเล็กน้อยในภาพรวม)
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. (แปลงหน่วยจาก 100 ซีซี เป็น 1,000 มล.) เตรียมจาก
- ลูกมะขามป้อม 250 กรัม
- ชะเอมเทศ 200 กรัม
- เปลือกส้มเกลี้ยง 100 กรัม
- ลูกมะแว้งเครือ 50 กรัม และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 10 มล. หรือใช้จิบเมื่อมีอาการไอ
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : ควรระวังการใช้ในผู้ที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 22 บาท (3.67 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#4 ยาน้ำแก้ไอตราไอ-เฮิร์บ
ยาน้ำแก้ไอ ตราไอ-เฮิร์บ เอชอาร์ (I-HERB BRAND COUGH MIXTURE HR) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอและขับเสมหะ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 5 ชนิด ได้แก่ สมอไทย, มะแว้งเครือ, มะขามป้อม, ชะเอมเทศ และเกล็ดสะแหน่ ผลิตโดยบริษัท มิลลิเมด จำกัด และจัดจำหน่ายโดยบริษัท ไอ-เฮิร์บ อินโนเวชั่น จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G348/62)
ยี่ห้อนี้ขวดยาเป็นขวดพลาสติกใส มีรูปทรงแปลกตา แตกต่างจากยี่ห้ออื่น ๆ แต่ก็จับถือได้ถนัดมือดี มีน้ำหนักเบา และพกพาได้สะดวก (4.5/คะแนน) มีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งเท่ากับ 6.67 บาท (3.5/5 คะแนน) กลิ่นยาจะเป็นกลิ่นอ่อน ๆ ของมะขามป้อม กลิ่นค่อนข้างดี (5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติโดยรวมทานได้ง่าย เป็นรสมะขามป้อมอ่อน ๆ ออกเปรี้ยวนำแล้วตามด้วยรสหวาน แต่รู้สึกว่าหวานไปนิด (9/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพหลังทานแล้วไม่รู้สึกว่าช่วยบรรเทาอาการไอได้มากเท่าไหร่ แต่ก็ให้ความชุ่มคอพอประมาณ (6.5/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 8/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- เนื้อลูกสมอไทย 125 กรัม
- เนื้อลูกมะขามป้อม 30 กรัม
- ลูกมะแว้งเครือ 30 กรัม
- รากชะเอมเทศ 20 กรัม
- เกล็ดสะระแหน่ 0.5 กรัม
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง (ผู้ใหญ่ครั้งละ 10 มล. ส่วนเด็กอายุ 6-12 ขวบ ครั้งละ 5 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : ไม่ระบุ
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 40 บาท (6.67 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#5 ยาแก้ไอผสมมะขามป้อม อภัยภูเบศร
ยาน้ำแก้ไอผสมมะขามป้อม ตราอภัยภูเบศร (COMPOUND MAKHAMPOM COUGH MIXTURE ABHAIBHUBEJHR BRAND) เป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรขายทั่วไปที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 2 ชนิด ได้แก่ ผลมะขามป้อมและลูกมะแว้งต้น ผลิตโดย มูลนิธิ โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี (ทะเบียนยาเลขที่ G387/64)
เมื่อพูดถึงผลิตภัณฑ์สมุนไพร ยี่ห้ออภัยภูเบศรน่าจะเป็นอีกยี่ห้อที่หลาย ๆ คนนึกถึง สำหรับผลิตภัณฑ์ตัวนี้จะมาในขวดแก้วใส แต่ตัวขวดค่อนข้างใหญ่ จึงพกพาไม่ค่อยสะดวก (เพราะมีปริมาณ 120 ซีซี) และยังพบตัวยาตกตะกอนจับกันเป็นชั้นอยู่ก้นขวดเขย่าแล้วไม่หมด แถมเขย่ามาก ๆ ก็เกิดเป็นชั้นฟองด้านบนและตัวฟองสลายได้ช้า (2.5/5 คะแนน) และมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งที่ถูกที่สุดเท่ากับยี่ห้อยูอีคอฟ คือ 3.33 บาท (ให้ 5/5 คะแนน) ถ้าดูจากส่วนประกอบแล้วจะเน้นไปที่มะขามป้อมเพียงอย่างเดียว (ต่างจากยี่ห้ออื่นที่มีสมุนไพรหลายชนิดผสมกันในปริมาณใกล้เคียงกัน) จึงทำให้มีส่วนผสมของมะขามป้อมสูง (แต่ถ้าดูจากสัดส่วนวัตถุดิบที่ใช้เตรียมยาแล้วก็ยังมีมะขามป้อมน้อยกว่ายี่ห้อยูอีคอฟและตราแสงดาว) จึงต้องระมัดระวังในการใช้ในผู้ป่วยที่ท้องเสียง่าย เพราะมะขามป้อมนอกจากจะมีฤทธิ์แก้ไอ เสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอแล้ว ตัวมันเองยังมีฤทธิ์เป็นยาระบายด้วย นอกจากนี้ ในฉลากยังมีข้อห้ามใช้ในผู้ป่วยเบาหวาน จึงเข้าใจว่ามีส่วนผสมของน้ำตาลที่ใช้แต่งรสมาก
สำหรับกลิ่นยาจะออกกลิ่นมะขามป้อมอ่อน ๆ กลิ่นออกเปรี้ยวนิด ๆ (4.5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติจะเป็นรสมะขามป้อมอ่อน ๆ รสออกเปรี้ยวอย่างเดียว ไม่ค่อยออกรสหวานเท่าไหร่ รสไม่ค่อยกลมกล่อม เหมาะสำหรับคนชอบรสเปรี้ยว และให้ความชุ่มคอเล็กน้อย (8/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพก็ถือบรรเทาอาการได้ในระดับหนึ่ง ทานตอนไอก็รู้สึกว่าอาการไอลดลง (8/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 8/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- ผลมะขามป้อม 189.084 กรัม
- ลูกมะแว้งต้น 0.714 กรัม และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 10 มล.
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ :
- เขย่าขวดก่อนรับประทาน
- ห้ามใช้ในผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้
- ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย
- ขนาด/ราคา : 120 มล. ราคา 40 บาท (3.33 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#6 ยาแก้ไอตราเสือดาว รสน้ำผึ้งผสมมะนาว
ยาแก้ไอตราเสือดาว รสน้ำผึ้งผสมมะนาว (COUGH MIXTURE LEOPARD BRAND HONEY AND LEMON FLAVOUR) เป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรและยาแผนไทยที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 4 ชนิด ได้แก่ ลูกมะแว้งเครือ, ใบส้มป่อย, น้ำผึ้ง, น้ำมะนาวคั้นสด และตัวยาอื่น ๆ ผลิตโดยบริษัท แสงสว่างตราค้างคาว จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G188/64)
ยี่ห้อนี้จะเน้นไปที่ส่วนผสมของน้ำผึ้งมะนาวซึ่งไม่พบในยี่ห้ออื่น ๆ ตัวขวดยาจะเป็นขวดพลาสติกสีชาบรรจุมาในกล่องกระดาษ ขวดมีขนาดเล็กพอดีมือ พกพาสะดวก (4.5/5 คะแนน) แต่มีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งค่อนข้างแพง (11.25 บาท/ครั้ง ให้ 2/5 คะแนน) สำหรับกลิ่นยาจะเป็นน้ำผึ้งมะนาวหอมเย็นอ่อน ๆ (5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติก็เป็นรสน้ำผึ้งมะนาวอ่อน ๆ เช่นกันครับ แต่รสไม่ค่อยกลมกล่อมหรือเป็นรสธรรมชาติเหมือนน้ำผึ้งมะนาวปกติที่เรารับประทาน โดยรวมค่อนข้างทานง่าย แล้วตามด้วยความรู้สึกเย็นคอ (9/10 คะแนน) แต่ในเรื่องประสิทธิภาพทานแล้วรู้สึกว่าช่วยบรรเทาอาการไอได้ในระดับหนึ่งแต่ก็ไม่มากนัก (7/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 8/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. (แปลงหน่วยจาก 100 มล. เป็น 1,000 มล.) เตรียมจาก
- ลูกมะแว้งเครือ 13 กรัม
- ใบส้มป่อย 13 กรัม
- น้ำผึ้ง 375 มล.
- น้ำมะนาวคั้นสด 25 มล. และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง ก่อนอาหาร (ผู้ใหญ่รับครั้งละ 15 มล. ส่วนเด็กอายุ 7-12 ปี ครั้งละ 5-10 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : ไม่ระบุ
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 45 บาท (11.25 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#7 ยาน้ำแก้ไอแสงสว่างตราค้างคาว
ยาน้ำแก้ไอแสงสว่างตราค้างคาว (Sang Sawang Cough mixture) เป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพรหลายชนิด ได้แก่ ชะเอมเทศ, มะแว้งเครือ, ส้มป่อย, มะขามป้อม, ขิง, รากเสนียด, กานพลู และตัวยาอื่น ๆ ผลิตโดยบริษัท แสงสว่างตราค้างคาว จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G1153/47)
ยี่ห้อนี้ตัวขวดยาจะเป็นแบบพลาสติกใส บรรจุมาในกล่องกระดาษ ตัวขวดก็จะใหญ่กว่ายี่ห้อทั่วไปหน่อย เพราะมีปริมาณยา 120 มล. (4/5 คะแนน) มีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งเท่ากับ 5 บาท (4.25/5 คะแนน) สำหรับกลิ่นยาจะเป็นกลิ่นสมุนไพร หอมเย็น (4/5 คะแนน) ส่วนเรื่องรสชาติจะรสออกแนวยาสมุนไพร รู้สึกทานยาก แต่ไม่ถึงขั้นทานไม่ได้ ส่วนตัวรสชาติไม่ผ่าน ทานแล้วให้ความรู้สึกเย็นคอพอสมควร แต่รู้สึกว่าเย็นคอมากเกินไป (6/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพหลังทานแล้วช่วยบรรเทาอาการไอได้ดีและรู้สึกชุ่มคอ (8.5/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 7.5/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. (แปลงหน่วยจาก 500 มล. เป็น 1,000 มล.) เตรียมจาก
- ชะเอมเทศ 46 กรัม
- รากมะแว้งเครือ 32 กรัม
- ฝักส้มป่อย 24 กรัม
- เนื้อลูกมะขามป้อม 20 กรัม
- ขิงแห้ง 16 กรัม
- รากเสนียด 16 กรัม
- กานพลู 4 กรัม และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 4-6 ครั้ง (ผู้ใหญ่รับครั้งละ 15 มล., เด็กอายุ 2-6 ปี ครั้งละ 2.5-5 มล. ส่วนเด็กอายุ 7-12 ปี ครั้งละ 5-10 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : ไม่ระบุ
- ขนาด/ราคา : 120 มล. ราคา 40 บาท (5 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#8 ยาแก้ไออาปาเช่
ยาแก้ไอ ตราอาปาเช่ สูตร 2 (Herbal Cough Syrup APACHE) จัดเป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยประกอบไปด้วยส่วนของสมุนไพรหลายชนิด ได้แก่ ลูกมะแว้งต้น ลูกมะแว้งเครือ ชะเอมเทศ สมอเทศ มะขามป้อม ใบส้มป่อย ใบสวาด รากส้มกุ้ง และตัวยาอื่น ๆ ผลิตโดยบริษัท บุญส่งโอสถ จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G73/49)
เป็นยาแก้ไอยอดนิยมอีกตัวที่พบได้ในทุก 7-11 มีส่วนผสมที่เตรียมจากมะแว้งเครือและมะแว้งต้นมากที่สุดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ตัวบรรจุภัณฑ์โดยรวมค่อนข้างดูธรรมดา แต่ตัวขวดเป็นขวดแก้วเล็กแบนและใส บรรจุมาในกล่องกระดาษ (4/5 คะแนน) มีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งค่อนข้างแพง คือ 11.5 บาท (ให้ 1.75/5 คะแนน)
สำหรับกลิ่นยานั้นจะออกกลิ่นสมุนไพรหอมเย็น แต่กลิ่นไม่ค่อยน่าชวนรับประทานเท่าไหร่ (3.5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติจะเป็นรสมะขามป้อม เปรี้ยวอมหวาน ทานง่าย (9/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพโดยรวมก็ถือว่าดี ทานแล้วรู้สึกอาการไอลดลงและให้ความรู้สึกเย็นชุ่มคอพอสมควร (8.5/10 คะแนน) โดยอาปาเช่สูตร 2 นี้จะเป็นสูตรดั้งเดิมทานง่าย และจะมีอีกสูตรกล่องเขียวหรือสูตรมะขามป้อมที่เพิ่มปริมาณมะขามป้อมมากขึ้น ทำให้มีรสชาติเข้มข้นกว่า และมีรสชาติเข้มข้น ฝาด และขมกว่าสูตรดั้งเดิม
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 7.5/10 คะแนน (แต่ให้ยี่ห้อแสงสว่างตราค้างคาวเหนือกว่านิด ๆ)
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- ลูกมะแว้งต้น 100 กรัม
- ลูกมะแว้งเครือ 100 กรัม
- ชะเอมเทศ 50 กรัม
- สมอเทศ 50 กรัม
- มะขามป้อม 50 กรัม
- ใบส้มป่อย 50 กรัม
- ใบสวาด 50 กรัม
- รากส้มกุ้ง 50 กรัม และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง (ผู้ใหญ่ครั้งละ 15-30 มล. ส่วนเด็กอายุ 2-6 ขวบ ครั้งละ 10 มล.) หรือใช้จิบเมื่อมีอาการไอ
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : เขย่าขวดก่อนรับประทาน และไม่เก็บยาในที่เย็นหรือในตู้เย็น
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 23 บาท (11.5 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : สูตรมะขามป้อม (ยาแก้ไอ ตราอาปาเช่ สูตรผสมมะขามป้อม 60 ซีซี)
#9 ยาน้ำเชื่อมแก้ไอชวนป๋วยปี่แปกอ
ยาน้ำเชื่อมแก้ไอ ชวนป๋วยปี่แปกอ ของเนียมฉื่ออำ (NIN JIOM PEI PA KOA) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนจีนที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ เจ็บคอ และช่วยลดเสมหะ โดยมีส่วนผสมของสมุนไพรจีนหลายชนิด อย่างเช่น ชวนป๋วย กันเฉ่า และปี่แป ผลิตโดยบริษัท เนียมฉื่ออำเมดิซีนแมนูแฟคตอรี่ นิว เทอริทอรี่ ฮ่องกง จำกัด และนำเข้าและจัดจำหน่ายโดยห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล เอ็งจีนฮั่วเฮง (ทะเบียนยาเลขที่ K12/50)
ตัวนี้เป็นยาแก้ไอชื่อดังจากฮ่องกงและเป็นที่นิยมมายาวนานกว่า 75 ปีแล้ว ราคาจะแพงกว่าตัวอื่น ๆ หน่อย ตัวบรรจุภัณฑ์ออกแบบมาได้ดูพรีเมี่ยมทั้งตัวกล่องและตัวขวดเมื่อเทียบกับยี่ห้ออื่น ๆ โดยเฉพาะตัวขวดที่เป็นขวดแก้วสีชาทึบ ตัวฝาเป็นแบบพลาสติกค่อนข้างใหญ่และมีจุกสุญญากาศปิดปากขวดอยู่ด้านในอีกที และในกล่องยังมีเอกสารกำกับยามาให้อีก 1 แผ่นใหญ่ (แต่ยี่ห้ออื่นจะไม่มี) ส่วนในเรื่องของข้อเสียก็มีพบอยู่หลายเรื่อง อย่างแรกคือตัวขวดนั้นค่อนข้างหนักครับ จึงพกพาไม่สะดวกเท่าไหร่, ตอนเปิดขวดเพื่อทานยาจะต้องมาแงะฝาจุกสุญญากาศทุกครั้ง ซึ่งไม่ถนัดและทำให้ยาเปื้อนเลอะหรือเหนียวติดมือทุกครั้งที่รับประทาน, ตอนปิดขวดก็ไม่ง่ายเพราะจุกสุญญากาศจะถูกอากาศภายในดันฝาจุกออกมาทุกครั้ง ทำให้ปิดฝาด้านนอกสีดำได้ยาก นอกจากนี้ ตัวขวดยังมีสีทึบเกินไปจึงทำให้ดูปริมาณของยาที่เหลือได้ยาก และการเก็บยาอาจต้องเก็บในตู้เย็นเพื่อรักษาคุณภาพของยาตามคำแนะนำในฉลาก โดยรวมก็ให้คะแนนเรื่องบรรจุภัณฑ์ 4/5 คะแนน เพราะบรรจุภัณฑ์ดูสวยงาม แต่หักคะแนนเรื่องการใช้งานที่ยุ่งยากครับ ส่วนเรื่องราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งจะแพงหน่อย คือ 10.67 บาท (2/5 คะแนน)
สำหรับตัวยาค่อนข้างหนืดข้นมากเหมือนน้ำผึ้ง (เพราะเป็นน้ำเชื่อม) ตัวยามีสีเข้ม ค่อนข้างเหนียวถ้าเลอะมือ สำหรับกลิ่นจะออกแนว ๆ ยา แต่ก็หอมนะครับ กลิ่นไม่ได้แย่ กลิ่นยาจะเหมือนยี่ห้ออ้วยอัน (ให้เรื่องกลิ่น 3.5/5 คะแนน) ส่วนรสชาติจะรสออกรสหวาน (แต่หวานแบบไม่เป็นธรรมชาติ) ทานแล้วก็อร่อยใช้ได้ นุ่มนวลคอ ทำให้ทานได้เรื่อย ๆ แต่ให้ความรู้สึกชุ่มคอน้อยกว่ายี่ห้ออื่น ๆ (ให้รสชาติ 7/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพถือว่าช่วยบรรเทาอาการไอได้ดีพอ ๆ กับยี่ห้อไอยรา (9/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 7.5/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. (แปลงหน่วยจาก 100 กรัม เป็น 1 กรัม หรือ 1,000 มล.) ประกอบด้วย
- ชวนป๋วย (Bulbus fritillariae cirrhosae) 8.52 มก.
- กันเฉ่า (Radix glycyrrhizae) 7.8 มก.
- ปี่แป (Folium eriobotryae) 1.95 มก.
- สารสกัดจากเปลือกส้มโอ (Exocarpium citri grandis) 1.2 มก.
- ตงฮวา (Farfarae flos) 1.2 มก.
- หย่วนจื้อ (Radix polygalae) 1.2 มก.
- รากของต้นดอกบอลลูน (Platycodonis radix) 0.72 มก.
- ซาเซิน (Radix adenophorae) 0.27 มก.
- ฝูหลิง (Poria) 0.27 มก.
- จือปั้นเซี่ย (Rhizoma pinelliae preparatum) 0.27 มก.
- เซิงเจียง (Rhizoma zingiberis recens) 0.27 มก.
- กวยหลู่จี้ (Semen trichosanthis) 0.27 มก.
- ซิ่งเหริ่น (Semen armeniacae amarum) 0.21 มก.
- อู่เว่ยจื่อ (Fructus schisandra chinensis) 0.055 มก. และตัวยาอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3 ครั้ง (ผู้ใหญ่ครั้งละ 10 มล., เด็กอายุ 7-12 ปี ครั้งละ 5 มล. ส่วนเด็กอายุ 3-6 ปี ครั้งละ 2.5 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ :
- ห้ามใช้ยานี้ในเด็กทารก
- หญิงตั้งครรภ์และเด็กอายุต่ำกว่า 3 ขวบ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
- หากมีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส หรือมีอาการไอต่อเนื่องนานกว่า 1 สัปดาห์ ควรปรึกษาแพทย์โดยทันที
- สามารถผสมกับน้ำอุ่นหรือกลืนยานี้อย่างช้า ๆ เพื่อช่วยบรรเทาอาการได้เร็วขึ้น
- ในช่วงอากาศร้อน ควรเก็บรักษาในที่เย็นหรือในตู้เย็น เพื่อรักษารสชาติและคุณภาพของยา
- ขนาด/ราคา : 75 มล. ราคา 80 บาท (10.67 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#10 ยาแก้ไอมะแว้งน้ำเชื่อมอ้วยอันโอสถ
ยาแก้ไอมะแว้งน้ำเชื่อม อ้วยอันโอสถ (MA-VAENG COUGH SYRUP) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 5 ชนิด ได้แก่ ผลมะแว้งเครือ, ชะเอมเทศ, น้ำผึ้ง, มะขามป้อม และรากมะแว้งทั้งสอง ผลิตโดยบริษัท อ้วยอันโอสถ จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G65/41)
ยาน้ำแก้ไออ้วยอันสูตรนี้จะเน้นไปที่ส่วนผสมของมะแว้งเครือเป็นหลัก (แต่ยังน้อยกว่ายาแก้ไอตราอาปาเช่ เมื่อเทียบกับปริมาณที่รับประทานต่อครั้ง เนื่องจากตราอาเช่ในผู้ใหญ่ต้องทานครั้งละ 30 มล. ในขณะที่ของอ้วยอันจะทานเพียงครั้งละ 10 มล.) และมีส่วนผสมของเอธิลแอลกอฮอล์ 4.75% จึงควรใช้ด้วยความระมัดระวัง และห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และกลุ่มผู้ป่วยที่มีความเสี่ยง
ตัวบรรจุภัณฑ์นั้นโดยรวมค่อนข้างดูดีครับ ขวดยาเป็นขวดแก้วใสที่บรรจุมาในกล่องกระดาษ (5/5 คะแนน) มีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งเท่ากับ 7.5 บาท (ให้ 3.25/5 คะแนน) สำหรับกลิ่นยาจะคล้ายกับ ๆ ยี่ห้อชวนป๋วยปี่แปกอ (3.5/5 คะแนน), เรื่องรสชาติจะเหมือนยาเด็กที่ไม่อร่อย รสไม่ขม ออกหวาน รสไม่ค่อยเป็นธรรมชาติ รู้สึกทานได้ยาก และติดหวานพอสมควร (5/10 คะแนน) ส่วนในเรื่องประสิทธิภาพ ทานแล้วรู้สึกชุ่มคอพอประมาณ และบรรเทาอาการไอได้ดี (8.5/10)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 7/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 1,000 มล. เตรียมจาก
- ผลมะแว้งเครือ 250 กรัม
- ชะเอมเทศ 40 กรัม
- น้ำผึ้ง 30 กรัม
- มะขามป้อม 10 กรัม
- รากมะแว้งทั้งสอง 10 กรัม และอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง (ผู้ใหญ่ครั้งละ 5-10 มล. ส่วนเด็กครั้งละ 2.5-5 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ :
- ยานี้มีส่วนผสมของเอธิลแอลกอฮอล์ 4.75% จึงควรใช้ด้วยความระมัดระวัง
- ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้แอลกอฮอล์
- เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และกลุ่มผู้ป่วยที่มีความเสี่ยง เช่น ผู้ป่วยโรคตับหรือโรคลมชัก ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยา
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 45 บาท (7.5 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : สูตรไร้น้ำตาล (ยาแก้ไอมะแว้งน้ำเชื่อม อ้วยอันโอสถ สูตรไร้น้ำตาล 60 มล.), สูตรมะขามป้อม (ยาน้ำแก้ไอผสมมะขามป้อม 60 ซีซี), สูตรสำหรับเด็ก (ยาน้ำแก้ไอเด็ก ตรามิสเตอร์เฮิร์บ 60 มล.)
#11 ยาแก้ไอน้ำดำตราเสือดาว
ยาแก้ไอน้ำดำตราเสือดาว (LEOPARD MEDICAL BRAND Brown Mixture) เป็นยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยประกอบไปด้วยส่วนผสมสำคัญ 3 อย่าง ได้แก่ สารสกัดชะเอมเทศ, ทิงเจอร์ฝิ่นการบูร และแอนติโมนีโพแทสเซียมทาร์เทรต ผลิตโดยบริษัท ห้างขายยาตราเสือดาว จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ 2A 368/27)
เป็นยาแก้ไอที่เราคุ้นหูคุ้นตากันมากอย่างยี่ห้อหนึ่ง หรืออาจเรียกได้ว่าแทบจะมีใช้กันทุกบ้านเลยก็ว่าได้ เหมาะสำหรับรักษาอาการไอแห้ง ๆ ที่ไม่มีเสมหะ (ไอจากหวัด ไอจากการระคายคอ แพ้ฝุ่น ควัน อากาศ และวัณโรคระยะแรก) ตัวบรรจุภัณฑ์มาในกล่องกระดาษเรียบ ๆ คลาสสิค ซึ่งตัวขวดยาตอนนี้เปลี่ยนมาเป็นแบบขวดพลาสติกแบบใสแล้วและมีขนาดเล็กกำลังดี ทำให้มีน้ำหนักเบาและตกไม่แตก (4.5/5 คะแนน) และมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งที่ค่อนข้างถูก คือ 3.5 บาท (5/5 คะแนน)
ถ้าเทียบกับยาน้ำแก้ไอสูตรสมุนไพรอื่น ๆ เรื่องกลิ่นยาต้องบอกว่าแย่สุด ๆ (1/5 คะแนน) และรู้สึกว่าทานได้ยากมากที่สุด รสชาติฝาด ๆ รสเหมือนรสยาค่อนข้างแรง ไม่น่ารับประทาน แต่ถ้าใครเคยใช้ยาธาตุน้ำแดงขององค์การเภสัชหรือ GPO ตัวนี้จะรสชาติดีกว่าเล็กน้อย (2/10 คะแนน) ส่วนประสิทธิภาพหลังทานก็ถือว่าช่วยได้ในระดับหนึ่ง แต่ถ้าไอมาก ๆ ทานแล้วจะไม่ช่วยเท่าไหร่ หลังทานให้ความรู้สึกชุ่มคอเล็กน้อย (8/10 คะแนน) ส่วนข้อเสียสำคัญอื่น ๆ ก็คงเป็นเรื่องส่วนผสมที่มีแอลกอฮอล์และอนุพันธ์ของฝิ่น จึงใช้ในเด็ก คนชา และหญิงตั้งครรภ์ไม่ได้ และไม่ควรรับประทานติดต่อกันนานเกิน 3 วัน เนื่องจากมีส่วนผสมของสารเสพติดและอาจทำให้เสพติดได้
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 6/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ : ในตัวยา 5 มล. ประกอบด้วย
- แอนติโมนีโพแทสเซียมทาร์เทรต 1.2 มล. (มีฤทธิ์ขับเสมหะ)
- สารสกัดชะเอมเทศ 0.6 มล. (มีฤทธิ์ขับเสมหะและช่วยแต่งรส)
- ทิงเจอร์ฝิ่นการบูร 0.6 มล. (มีฤทธิ์ระงับการไอ)
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง (ผู้ใหญ่ครั้งละ 5-10 มล. ส่วนเด็กอายุ 6-12 ปี ครั้งละ 2.5-5 มล.)
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ :
- เขย่าขวดก่อนรับประทาน
- ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี คนชรา และหญิงตั้งครรภ์
- ห้ามใช้ติดต่อกันนานเกิน 3 วัน
- ยานี้มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์อยู่ 3% จึงควรใช้ด้วยความระมัดระวัง
- เก็บยานี้ให้พ้นมือเด็กและป้องกันไม่ให้ถูกแสงแดด
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 21 บาท (3.5 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
#12 ยาแก้ไอโยคี
ยาน้ำแก้ไอโยคี (YOKI Cough Syrup) เป็นผลิตภัณฑ์ยาแผนโบราณและยาสามัญประจำบ้านที่มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และช่วยทำให้ชุ่มคอ โดยมีส่วนประกอบสำคัญจากสมุนไพร 3 ชนิด ได้แก่ ชะเอมเทศ, มะขามป้อม และเปลือกส้มเกลี้ยง ผลิตโดยบริษัท ศิริบัญชา จำกัด และจัดจำหน่ายโดยบริษัทโยคี (1997) จำกัด (ทะเบียนยาเลขที่ G312/45)
บรรจุภัณฑ์โดยรวมดูเรียบ ๆ ธรรมดา ขวดยาเป็นขวดพลาสติกแบนใสมาในกล่องกระดาษเรียบสีเหลืองคลาสสิคตามแบบฉบับแป้งโยคีที่หลายคนคุ้นเคย ทำให้ตัวขวดมีน้ำหนักเบาและพกพาได้สะดวก แต่ก็มีข้อเสียที่พบได้ คือ ไม่ระบุปริมาณวัตถุดิบที่ใช้เตรียมยาที่ชัดเจน, ตัวฉลากสติ๊กเกอร์ติดมาได้ไม่เรียบเนียนเท่าไหร่ และต้องรับประทานครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ หรือ 30 มล. ซึ่งถือว่าเยอะ จึงทำให้ 1 ขวด (60 มล.) รับประทานได้เพียง 2 ครั้งเท่านั้น (ให้ 3/5 คะแนน) ส่วนเรื่องราคายี่ห้อนี้จะมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งแพงมากที่สุดคือ 12.5 บาท (ให้ 1.5/5 คะแนน)
สำหรับเรื่องกลิ่นยี่ห้อนี้คือไม่ผ่านเลย กลิ่นจะคล้าย ๆ สมุนไพรผสมกับแอลกอฮอล์อ่อน ๆ (2/5 คะแนน) ส่วนเรื่องรสชาติก็ไม่ค่อยเป็นธรรมชาติ รสชาติทานยาก คล้ายรสยาผสมกับแอลกอฮอล์ รสชาติเหมือนจะทำให้ทานได้ง่าย แต่ก็รู้สึกว่าทานได้ยากกว่าเดิม โดยรวมคือไม่ผ่านทั้งกลิ่นและรสชาติ อีกทั้งยังต้องทานถึงครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ จึงทำให้ทานยากขึ้นไปอีก (4/10 คะแนน) และในเรื่องของประสิทธิภาพนั้นหลังทานหมดแล้วรู้สึกอาการไอที่เคยเป็นอยู่ช่วงหนึ่งไม่ได้ลดลงมากนักเมื่อเทียบกับตัวอื่น ๆ (6.5/10 คะแนน)
โดยรวมแล้วผู้เขียนให้คะแนนยี่ห้อนี้ 5/10 คะแนน
- ส่วนประกอบสำคัญ :
- ชะเอมเทศ 15 ส่วน
- มะขามป้อม 5 ส่วน
- เปลือกส้มเกลี้ยง 5 ส่วน และส่วนประกอบอื่น ๆ
- วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 30 มล. หรือใช้จิบเมื่อมีอาการไอ
- ข้อควรระวัง/คำแนะนำ : ไม่ระบุ
- ขนาด/ราคา : 60 มล. ราคา 25 บาท (12.5 บาท/ครั้ง)
- สูตรอื่น : ไม่มี
สรุปยาน้ำแก้ไอที่เราแนะนำ
- ถ้าเน้นเรื่องประสิทธิภาพผู้เขียนแนะนำว่ายี่ห้อไอยรากับชวนป๋วยปี่แปกอคือตัวเลือกที่ดี (รองลงมาคืออาปาเช่, แสงสว่างตราค้างคาว และอ้วยอันโอสถ)
- ถ้าเน้นเรื่องกลิ่นและรสชาติที่ดี ทานง่าย ยี่ห้อไอยราเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดสำหรับเรา (รองลงมาคือยี่ห้อยูอีคอฟ, ตราแสงดาว, ตราเสือดาว, และไอ-เฮิร์บ)
- ถ้าเน้นราคาถูก คือ คิดราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้ง ยี่ห้อยูอีคอฟกับอภัยภูเบศรจะถูกสุด (3.33 บาท/ครั้ง) รองลงมาคือยาแก้ไอน้ำดำตราเสือดาว (3.5 บาท/ครั้ง) และตราแสงดาว (3.67 บาท/ครั้ง) ในขณะที่ยี่ห้อที่แพงที่สุดจะเป็นยี่ห้อโยคี (12.5 บาท/ครั้ง)
- ถ้าดูในภาพรวมทั้งเรื่องรสชาติ ราคา และประสิทธิภาพ ยี่ห้อไอยราคือตัวเลือกแรกที่เราแนะนำ (แต่จะมีราคาต่อการรับประทาน 1 ครั้งค่อนข้างแพงหน่อย) รองลงมาคือยี่ห้อยูอีคอฟ ตัวนี้จะมีราคาต่อครั้งที่ถูกที่สุด แต่ประสิทธิภาพจะน้อยกว่ายี่ห้อไอยราเล็กน้อย ตรงนี้ก็แล้วแต่จะเลือกครับ
- ถ้าเป็นคนทานยายากหรือไม่เคยทานยาสมุนไพรมาก่อน อาจจะต้องหลีกเลี่ยงยี่ห้อโยคีและยาแก้ไอน้ำดำตราเสือดาว เพราะกลิ่นและรสชาติค่อนข้างจะทานได้ยากและอาจทำให้ไม่อยากรับประทานต่อ
ตรวจสอบทางการแพทย์ล่าสุดเมื่อวันที่ 15 ต.ค. 2023
