เห็ดทางการแพทย์ 7 ชนิด ต้านมะเร็ง !

เห็ดต้านมะเร็ง

รู้หรือไม่? ว่าเห็ดที่เราคุ้นเคยนั้นสามารถยับยั้งและต่อต้านมะเร็งได้ด้วย เห็ดเป็นสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรเห็ดรา หรือ Fungi Kingdom ที่นอกจากจะเป็นอาหารอันโอชะแล้ว ยังมีสรรพคุณทางยาอีกมากมาย ในประเทศจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี นิยมทานอาหารที่ทำจากเห็ด และในตำราแพทย์โบราณก็ยังถือว่าเห็ดเป็นหนึ่งในยาอายุวัฒนะ ซึ่งช่วยเพิ่มพละกำลังและบำรุงระบบต่างๆ ภายในร่างกาย

สรรพคุณในการต่อต้านมะเร็งของเห็ดนั้นมีการศึกษากันมาอย่างยาวนาน กลไกหลักๆ คือเห็ดจะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย ซึ่งการตอบสนองของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน เช่น T-lymphocyte และ NK-cell ถือเป็นปราการด่านสำคัญในการกำจัดเซลล์มะเร็งที่มารุกราน เห็ดยังอุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งช่วยปกป้องเซลล์จากการถูกทำลาย และป้องกันไม่ให้เซลล์ปกติกลายร่างเป็นเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ สารบางอย่างในเห็ดยังช่วยยับยั้งไวรัส ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดมะเร็งด้วย ยกตัวอย่าง เห็ดที่มีคุณสมบัติช่วยต้านเซลล์มะเร็ง ได้แก่

เห็ดกระดุมบราซิล

เห็ดกระดุมบราซิล (Agaricus blazei mycelium) ถือว่าเป็นพระเอกในบรรดาเห็ดต้านมะเร็งเลยทีเดียว เห็ดกระดุมบราซิลอยู่ในวงศ์เดียวกับพวกเห็ดฟาง เจริญเติบโตได้ทั่วไปในเขตร้อนชื้น โดยเฉพาะในป่าของประเทศบราซิลซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ ในเส้นใยของเห็ดชนิดนี้มีสาร Polysaccharides หลายชนิด ที่มีคุณสมบัติช่วยต่อต้านเซลล์มะเร็ง เช่น β-D-glucan, b-glycan, a-glycan, b-galactoglycan และ Proteinic glycan จากงานวิจัยเกี่ยวกับฤทธิ์ในการต่อต้านมะเร็งของเห็ดชนิดต่างๆ โดยมหาวิทยาลัยโตเกียว (The University of Tokyo) ประเทศญี่ปุ่น และ NCI-desinated Cancer Center ประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่าเห็ดกระดุมบราซิลมีปริมาณสารสกัดที่มีฤทธิ์ต่อต้านมะเร็งสูงสุดเป็นอันดับหนึ่ง

รายชื่อเห็ดที่มีสารสกัดมีฤทธิ์ต้านมะเร็งสูงสุด 10 อันดับ

นอกจากนี้ การศึกษาที่พิสูจน์ว่าเห็ดกระดุมบราซิลมีส่วนช่วยยับยั้งและต้านมะเร็งมีอยู่มากมาย ยกตัวอย่างเช่น งานวิจัยของ Wu (ปี 2012) ที่พบว่า ABP-Ia ซึ่งเป็นสาร polysaccharides ชนิดหนึ่งในเห็ดกระดุมบราซิล สามารถกระตุ้นการตาย (apoptosis) ของเซลล์มะเร็งกระดูก (osteosarcoma) ได้ โดยไม่เป็นอันตรายต่อเซลล์ปกติ การศึกษาที่ทดสอบประสิทธิภาพของอาหารเสริมจากสารสกัดเห็ดกระดุมบราซิลในหนูทดลอง ของ Ishii (ปี 2011) ก็พบว่า การทานติดต่อกันเป็นเวลา 4 สัปดาห์ จะช่วยให้ระดับเม็ดเลือดขาวชนิด monocyte ในร่างกายสูงขึ้น ซึ่งทำให้ประสิทธิภาพในการกำจัดเซลล์ที่มีการเปลี่ยนแปลงของ DNA หรือเซลล์ที่เสี่ยงจะกลายร่างเป็นเซลล์มะเร็งดีขึ้นด้วย หรืองานวิจัยเมื่อเร็วๆ นี้ของ Hetland (ปี 2016) ก็พิสูจน์ว่า สารสกัดเห็ดกระดุมบราซิล หรือ AndosanTM สามารถยับยั้งการเจริญของก้อนมะเร็งลำไส้ในหนูทดลอง ที่ได้รับสารสกัดด้วยการกินได้

สารสกัดจากเห็ดกระดุมบราซิลนั้นให้ผลดีต่อการยับยั้งมะเร็งหลายชนิด เช่น มะเร็งตับ มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งลำไส้ และอื่นๆ อีกทั้งยังมีการศึกษาในผู้ป่วยมะเร็งและพบว่าให้ผลที่น่าพอใจ ยกตัวอย่างงานวิจัยของ Ahn (ปี 2004) ที่พบว่า ผู้ป่วยโรคมะเร็งปากมดลูก มะเร็งรังไข่ และมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ที่ได้รับสารสกัดเห็ดกระดุมบราซิล ร่างกายจะมีการทำงานของ Natural killer cell (NK-cell) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการกำจัดเซลล์มะเร็งดีขึ้น การศึกษาของ Ohno (ปี 2013) ก็พบว่า ผู้ป่วยมะเร็งที่ทานอาหารเสริมสกัดจากเห็ดกระดุมบราซิลในรูปแบบผงทุกวัน เป็นเวลา 6 เดือน จะมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งในด้านร่างกายและจิตใจเช่นกัน

เห็ดไมตาเกะ

เห็ดไมตาเกะ (Grifola frondosa mycelium) แค่ชื่อก็พอจะรู้แล้วว่าเห็ดชนิดนี้มีต้นกำเนิดในญี่ปุ่นนั่นเอง เห็ดไมตาเกะเจริญเติบโตได้ดีในแถบที่มีอากาศหนาวเย็น ดังนั้น ในประเทศไทยจึงปลูกยากและอาจราคาแพงสักหน่อย เห็ดไมตาเกะนั้นนิยมนำมาทำอาหารเพราะมีรสชาติและเนื้อสัมผัสอร่อยถูกปาก แต่สรรพคุณทางยาที่มีก็ไม่ด้อยไปกว่ารสชาติเลย เพราะทั้งช่วยบำรุงระบบต่างๆ เสริมภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกาย และยังช่วยกำจัดเซลล์มะเร็งอย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย ในงานวิจัยของ Roldan-Deamicis (ปี 2016) พบว่าสารสกัดเห็ดไมตาเกะ ซึ่งอุดมด้วยสาร β-glycan สามารถป้องกันการเกิดมะเร็งเต้านม และยับยั้งการกระจายตัวและการโตของก้อนมะเร็งในหนูทดลองได้ นอกจากนี้ ยังพบว่าอาหารเสริมที่มีส่วนผสมของสารสกัดเห็ดไมตาเกะ ร่วมกับพืชอื่นๆ เช่น ขมิ้น ชาเขียว มีคุณประโยชน์และให้ผลดีต่อสุขภาพของผู้ป่วยมะเร็งด้วย

เห็ดชิตาเกะ

เห็ดชิตาเกะ (Lentinus edodes mycelium) อีกชื่อหนึ่งที่คุ้นหูคือ “เห็ดหอม” ถือเป็นหนึ่งในยาอายุวัฒนะตามตำราแพทย์จีน อีกทั้งนิยมนำมาประกอบอาหาร ในเห็ดชิตาเกะอุดมด้วยวิตามินบีรวม วิตามินดี และสารอื่นๆ เช่น Pantothenic และ Lentinan ซึ่งช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ป้องกันการติดเชื้อไวรัส และยับยั้งเซลล์มะเร็งได้ ในการศึกษาของ Okuno (ปี 2011) พบว่า ผู้ป่วยมะเร็งกระเพาะอาหารและมะเร็งลำไส้ที่ได้รับสารสกัดจากเห็ดชิตาเกะเป็นประจำ จะมีระดับ IFN-gamma ซึ่งเป็นสารที่ผลิตจาก T-lymphocyte และ NK-cell เพิ่มสูงขึ้น และทำให้ประสิทธิภาพการกำจัดเซลล์มะเร็งของร่างกายดีขึ้น นอกจากนี้ สารสกัดเห็ดชิตาเกะยังช่วยให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งที่รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดดีขึ้นอีกด้วย

เห็ดหลินจือ

เห็ดหลินจือ (Ganoderma lucidum mycelium) จัดว่าเป็นอีกหนึ่งสุดยอดยาของตำราแพทย์แผนตะวันออก เห็ดหลินจือนั้นอุดมด้วยสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งโปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุ อีกทั้งยังมี Terpenoids, Polysaccharides และ Phenols ซึ่งช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ ปกป้องเซลล์จากความบาดเจ็บเสียหาย และความเสื่อมสภาพ ที่เป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดเซลล์มะเร็งได้ ในงานวิจัยของ Loganathan (ปี 2014) ก็ได้พิสูจน์ว่า สารสกัดจากเห็ดหลินจือ ช่วยลดขนาดของก้อนมะเร็งเต้านมในหนูทดลอง และป้องกันการแพร่กระจายของมะเร็งไปสู่ปอด โดยผ่านการกดการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้อง

เห็ดหางนกยูง

เห็ดหางนกยูง (Coriolus versicolor mycelium) เป็นเห็ดยอดฮิตทางการแพทย์แผนจีนอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งมีสรรพคุณช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน รักษาการติดเชื้อ ต่อต้านเซลล์มะเร็ง และช่วยลดอาการข้างเคียงจากการรักษามะเร็ง เช่น การรับยาเคมีบำบัด หรือการฉายรังสี โดยเฉพาะผลจากการรักษาที่ทำให้ภูมิคุ้มกันร่างกายอ่อนแอลง ตัวอย่างการศึกษาของ Fritz (ปี 2015) ก็พบว่า สารสกัดจากเห็ดหางนกยูง ร่วมกับ polysaccharide K จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพภูมิคุ้มกัน ลดอาการเจ็บป่วยจากมะเร็ง และช่วยยืดอายุขัยของผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดได้

เห็ดถั่งเช่า

เห็ดถั่งเช่า (Cordyceps sinensis mycelium) มีอีกชื่อหนึ่งว่า “หญ้าหนอน” เนื่องจากเป็นเห็ดราที่เป็นปรสิตของหนอนชนิดหนึ่ง เมื่องอกออกมาจึงมีรูปร่างประหลาดเหมือนกับหนอน แต่เห็นแบบนี้ เห็ดถั่งเช่าก็เป็นเห็ดสารพัดประโยชน์และมีราคาแพง เห็ดถั่งเช่าอุดมด้วยวิตามิน บี12 กรดอะมิโน และแร่ธาตุหลายชนิด รวมทั้งสาร cordycepin ที่ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ป้องกันการติดเชื้อ ต้านอนุมูลอิสระ และต้านเซลล์มะเร็งได้ดี

เห็ดหัวลิง

เห็ดหัวลิง หรือเห็ดลิง (Hericiume rinaceus mycelium) เป็นเห็ดขนาดใหญ่ที่ว่ากันว่ามีรสชาติดี และมีโปรตีนสูงมาก อีกทั้งยังมีสารอื่นๆ เช่น lantinan ที่ช่วยกระตุ้นระดับ IFN-gamma ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการต่อต้านมะเร็ง อีกทั้งยังช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำหน้าที่ได้ดีขึ้น จึงช่วยป้องกันการแพร่กระจายลุกลามของมะเร็งในร่างกายได้

เห็นไหมว่าสารพัดเห็ดเหล่านี้ล้วนมีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกายอีกทั้งยังต่อต้านมะเร็งได้ หากอยากทานให้ครบทุกชนิดก็ไม่จำเป็นต้องไปซื้อหาให้ยากอีกต่อไป เนื่องจากปัจจุบันสารสกัดเห็ดต่างๆ มักรวมกันมาในรูปแบบอาหารเสริม ที่ทานครั้งเดียวก็ได้สารสำคัญครบถ้วน อีกทั้งยังช่วยลดผลข้างเคียง เช่น อาการอ่อนเพลีย ท้องร่วง ซึ่งเกิดจากการทานเห็ดมากเกินไปได้ด้วย แต่อย่างไรก็ควรศึกษาข้อมูลของผลิตภัณฑ์ให้ดีก่อนเลือกซื้อมารับประทานด้วยล่ะ!

เอกสารอ้างอิง

1. Ahn WS, Kim DJ, Chae GT, Lee JM, Bae SM, Sin JI, Kim YW, Namkoong SE, Lee IP. Natural killer cell activity and quality of life were improved by consumption of a mushroom extract, Agaricus blazei Murill Kyowa, in gynecological cancer patients undergoing chemotherapy. Int J Gynecol Cancer. 2004 Jul-Aug;14(4):589-94.
2. Frenkel M, Abrams DI, Ladas EJ, Deng G, Hardy M, Capodice JL, Winegardner MF, Gubili JK, Yeung KS, Kussmann H, Block KI. Integrating dietary supplements into cancer care. Integr Cancer Ther. 2013 Sep;12(5):369-84.
3. Fritz H, Kennedy DA, Ishii M, Fergusson D, Fernandes R, Cooley K, Seely D. Polysaccharide K and Coriolus versicolor extracts for lung cancer: a systematic review. Integr Cancer Ther. 2015 May;14(3):201-11.
4. Hetland G, Eide DM, Tangen JM, Haugen MH, Mirlashari MR, Paulsen JE. The Agaricus blazei-Based Mushroom Extract, Andosan™, Protects against Intestinal Tumorigenesis in the A/J Min/+ Mouse. PLoS One. 2016 Dec 21;11(12):e0167754.
5. Ishii PL, Prado CK, Mauro Mde O, Carreira CM, Mantovani MS, Ribeiro LR, Dichi JB, Oliveira RJ. Evaluation of Agaricus blazei in vivo for antigenotoxic, anticarcinogenic, phagocytic and immunomodulatory activities. Regul Toxicol Pharmacol. 2011 Apr;59(3):412-22.
6. Loganathan J, Jiang J, Smith A, Jedinak A, Thyagarajan-Sahu A, Sandusky GE, Nakshatri H, Sliva D. The mushroom Ganoderma lucidum suppresses breast-to-lung cancer metastasis through the inhibition of pro-invasive genes. Int J Oncol. 2014 Jun;44(6):2009-15.
7. Ohno S, Sumiyoshi Y, Hashine K, Shirato A, Kyo S, Inoue M. Quality of life improvements among cancer patients in remission following the consumption of Agaricus blazei Murill mushroom extract. Complement Ther Med. 2013 Oct;21(5):460-7.
8. Okuno K, Uno K. Efficacy of orally administered Lentinula edodes mycelia extract for advanced gastrointestinal cancer patients undergoing cancer chemotherapy: a pilot study. Asian Pac J Cancer Prev. 2011;12(7):1671-4.
9. Roldan-Deamicis A, Alonso E, Brie B, Braico DA, Balogh GA. Maitake Pro4X has anti-cancer activity and prevents oncogenesis in BALBc mice. Cancer Med. 2016 Sep;5(9):2427-41.
10. Wu B, Cui J, Zhang C, Li Z. A polysaccharide from Agaricus blazei inhibits proliferation and promotes apoptosis of osteosarcoma cells. Int J Biol Macromol. 2012 May 1;50(4):1116-20