ว่านเขียวหมื่นปี
ว่านเขียวหมื่นปี ชื่อวิทยาศาสตร์ Dieffenbachia seguine (Jacq.) Schott (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Dieffenbachia picta Schott) จัดอยู่ในวงศ์บอน (ARACEAE)[1]
สมุนไพรว่านเขียวหมื่นปี มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ช้างเผือก ว่านพญาค่าง ว่านหมื่นปี อ้ายใบ้ อ้ายใบ้ก้านขาว ว่านอ้ายใบ้ (กรุงเทพฯ), ว่านหมื่นปี สาวน้อยประแป้ง (ภาคตะวันตกเฉียงเหนือ), บ้วนนี้แซ บ้วนญี่แซ (จีน) เป็นต้น[1]
ลักษณะของว่านเขียวหมื่นปี
- ต้นว่านเขียวหมื่นปี จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุก ลำต้นมีลักษณะเป็นปล้อง ๆ คล้ายต้นอ้อย ลำต้นอวบน้ำตั้งตรงมีความสูงได้ประมาณ 70 เซนติเมตร โคนนั้นจะมีลักษณะบาง อาจมีโคนบางส่วนนอนราบกับพื้นดิน ส่วนของต้นนี้จะมีน้ำยางใสเมื่อถูกผิวหนังจะทำให้เกิดอาการระคายเคือง ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการแยกหน่อ เป็นพรรณไม้ที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในอเมริกาเขตร้อน[1]
- ใบว่านเขียวหมื่นปี ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบแหลมหรือกลม ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 12-20 เซนติเมตร และยาวประมาณ 35-75 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียวล้วน ผิวใบเรียบ บางสายพันธุ์แผ่นใบเป็นสีเขียวจุดหรือขาวจุดเขียว ก้านใบมีความยาวได้ถึง 40 เซนติเมตร[1]
- ดอกว่านเขียวหมื่นปี ออกดอกเป็นช่อ เป็นแท่งยาวและมีกาบหุ้ม ตอนล่างของกาบจะมีลักษณะม้วนโอบช่อดอกไว้ ส่วนตอนบนของกาบจะผายออก ดอกอัดกันแน่นอยู่บนแกนช่อดอก โดยดอกเพศผู้จะอยู่ช่วงบน ส่วนดอกเพศเมียจะอยู่ช่วงล่าง และจะมีดอกไม่มีเพศแซมอยู่บ้าง ส่วนเกสรเพศผู้นั้นจะอยู่ติดกันเป็นกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 4-5 อัน[1]
- ผลว่านเขียวหมื่นปี ผลเป็นสีส้มหรือสีแดง ผลสดจะมีเนื้อนุ่ม ภายในมีเมล็ดจำนวนมากอัดกันแน่นและมีกาบหุ้ม[1]
หมายเหตุ : “ว่านเขียวหมื่นปี” ที่กล่าวถึงในบทความนี้ เป็นพรรณไม้คนละชนิดกันกับต้น “เขียวหมื่นปี” (บ้างเรียกว่า “แก้วกาญจนา“) ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Aglaonema modestum Schott ex Engl.
สรรพคุณของว่านเขียวหมื่นปี
- ใบนำมาบดใช้เป็นยาพอกรักษาฝีได้ดี (ใบ)[1]
- ใบนำมาบดใช้เป็นยาพอกรักษาอาการเคล็ด บวม รักษาโรคไขข้ออักเสบ (ใบ)[1]
- น้ำที่คั้นได้จากต้นมีฤทธิ์ทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนัง สำหรับผู้ที่เป็นโรคเกี่ยวกับไขข้ออักเสบ จะทำให้เลือดมาหล่อเลี้ยงได้ดีขึ้น (ทั้งต้น)[1]
ข้อควรระวัง : ลำต้นและใบของพรรณไม้ชนิดนี้จะมีลึกรูปเข็มหัวแหลมท้ายแหลมของแคลเซียมออกซาเลท (Calcium oxalate) อยู่มาก จึงทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อผิวหนังอย่างรุนแรงเมื่อสัมผัส และจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองและทรมานมาก ปากลิ้นอาจบวมจนพูดไม่ได้ ถ้าเคี้ยวกลืนเข้าไป จึงเรียกพรรณไม้ชนิดนี้ว่า “อ้ายใบ้“[1]
ประโยชน์ของว่านเขียวหมื่นปี
- ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับจัดสวนในสวน ในที่ร่มหรือใต้ร่มไม้ หรือปลูกเป็นไม้กระถางไว้ภายในอาคาร
เอกสารอ้างอิง
- หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ว่านเขียวหมื่นปี”. หน้า 710-711.
ภาพประกอบ : www.flickr.com (by André Cardoso, Universität Göttingen, Tom A. Ranker)
เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)
