เครือเขาคำ
เครือเขาคำ ชื่อวิทยาศาสตร์ Cuscuta reflexa Roxb.จัดอยู่ในวงศ์ผักบุ้ง (CONVOLVULACEAE)[1],[2]
สมุนไพรเครือเขาคำ มีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า “เครือคำ“[2]
ลักษณะของเครือเขาคำ
- ต้นเครือเขาคำ จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกเกาะเบียดเบียนเลื้อยพันอาศัยอยู่บนพรรณไม้อื่น ลำต้นเป็นสีเหลืองหรือสีเขียว หรือสีทองแกมเขียว อวบน้ำ และมีลักษณะคล้ายเส้นหนวดแข็งแรง มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1-2.5 มิลลิเมตร และมีความยาวได้ประมาณ 1-3 เมตร มีรากพิเศษแทงเข้าไปในใบพืชที่อาศัยเพื่อแย่งอาหาร พรรณไม้ชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ตั้งแต่อัฟกานิสถาน อินเดีย ศรีลังกา จีน มาเลเซีย ไปจนถึงอินโดนีเซีย ส่วนในประเทศไทยมักพบขึ้นตามป่าหินปูนและตามชายป่าโปร่ง ที่ความสูงประมาณ 600-1,500 เมตร จากระดับน้ำทะเล โดยสามารถขึ้นตามพืชต้นสูงได้[1],[2]
- ใบเครือเขาคำ ใบไม่มีหรือมีใบแต่มีขนาดเล็กมากคล้ายเกล็ดสีเขียวอ่อน[1],[2]
- ดอกเครือเขาคำ ออกเป็นดอกเดี่ยวหรือออกดอกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบ ดอกย่อยมีประมาณ 2-3 ดอก ดอกมีขนาดเล็กและค่อนข้างกลม มีกลิ่นหอมมากในตอนเช้า ก้านดอกไม่มี กลีบดอกเป็นสีขาว เชื่อมติดกันเป็นหลอดหรือเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็น 4 กลีบ ลักษณะงองุ้ม มีขนาดกว้างประมาณ 0.5-0.7 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 0.6-0.8 มิลลิเมตร ส่วนกลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วย ยาวได้ประมาณ 1-2 เซนติเมตร[1],[2]
- ผลเครือเขาคำ ผลเป็นผลแห้งและแตกได้ ลักษณะของผลเป็นรูปไข่[1] ส่วนอีกข้อมูลระบุว่า ผลนั้นมีลักษณะเป็นตุ่มคล้ายปม และมักไม่ค่อยปรากฏให้เห็นนัก[2]
สรรพคุณของเครือเขาคำ
- ชาวเขาเผ่าแม้วจะใช้ทั้งต้นเครือเขาคำ นำมาตำคั้นเอาน้ำทาเป็นยาแก้ไข้และไข้มาลาเรีย (ทั้งต้น)[1]
ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของเครือเขาคำ
- น้ำต้มจากทั้งต้นแห้งเครือเขาคำมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อพยาธิตัวกลมที่พบในสุนัข (Toxocara canis) ฆ่าเชื้อกลากในหลอดทดลอง ต้านการฝังตัวของตัวอ่อน ส่วนสารสกัดด้วยแอลกอฮอล์มีฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อลำไส้คลายตัวและลดความดันโลหิต[1]
เอกสารอ้างอิง
- หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล). “เครือเขาคำ”. หน้า 90.
- หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 2. “เครือเขาคำ”.
ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Lalithamba, Dinesh Valke, Tony Rodd)
เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)
