ทัน สรรพคุณและประโยชน์ของต้นทัน (กอหิน, แสนปะซะ)

ต้นทัน

ทัน ชื่อวิทยาศาสตร์ Phoebe tavoyana (Meisn.) Hook. f. จัดอยู่ในวงศ์อบเชย (LAURACEAE)^[1]

สมุนไพรทัน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า กอหิน (เลย), แสนปะซะ (สุโขทัย), ทัน (ทั่วไป) เป็นต้น^[1]

ลักษณะของต้นทัน

• ต้นทัน จัดเป็นไม้ยืนต้นที่มีความสูงของต้นประมาณ 15-25 เมตร กิ่งยอดมีขนสั้น ๆ^[1]

• ใบทัน ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกัน ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานแกมรูปใบหอกกลับ หรือเป็นรูปวงรีแกมขอบขนาน ใบมีขนาดกว้างประมาณ 4-7 เซนติเมตรและยาวประมาณ 13-20 เซนติเมตร ท้องใบมีขนสั้น ๆ หนาแน่นที่เส้นใบ^[1]

• ดอกทัน ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและที่ปลายกิ่ง ช่อดอกมีดอกย่อยจำนวนมาก กลีบดอกเป็นสีเหลืองแกมสีเขียว^[1]

• ผลทัน ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกระสวย มีส่วนของกลีบรวมติดอยู่ที่โคนผล^[1]

สรรพคุณของต้นทัน

• เปลือกต้นทันและใบอ่อนของต้นทันใช้ผสมกับต้นเครืองูเห่า ใบพิมเสนใบมน เหง้าว่านกีบแรด เนระพูสีทั้งต้น (เข้าใจว่าคือเนระพูสีไทย) และท้าวยายม่อมทั้งต้น นำมาบดเป็นยาลูกกลอน ใช้น้ำเกสรบุนนาคเป็นน้ำกระสายยา ใช้กินเป็นยาถอนพิษไข้กาฬ (เปลือกต้น, ใบ)^[1]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา.  (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล).  “ทัน”.  หน้า 165.

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)