คาง
คาง ชื่อสามัญ Black siris, Ceylon rose wood[1]
คาง ชื่อวิทยาศาสตร์ Albizia lebbekoides (DC.) Benth. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Acacia lebbekoides DC., Albizia lebbekioides (DC.) Benth.) จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE) และอยู่ในวงศ์ย่อยสีเสียด (MIMOSOIDEAE หรือ MIMOSACEAE)[1]
สมุนไพรคาง มีชื่ออื่น ๆ ว่า กาง, ก๋าง, ข่าง, คาง, คางแดง, จามจุรีดง, จามจุรีป่า เป็นต้น[1],[2]
ลักษณะของต้นคาง
- ต้นคาง จัดเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ตามกิ่งก้านมีขนขึ้นปกคลุม เป็นพรรณไม้ที่เกิดขึ้นตามพื้นที่ลุ่มต่ำ น้ำอาจขึ้นลงท่วมถึงได้ โดยพบได้ตามลำธารทางภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคอีสาน ส่วนในกรุงเทพฯ ก็พอหาได้บ้าง[1],[2]
- ใบคาง ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก มี 3-4 ใบ ใบย่อยของแต่ละใบประกอบมี 15-25 คู่ เรียงตรงข้ามกัน ไม่มีก้าน ใบย่อยเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบมนหรือแหลม มีขนขึ้นปกคลุมทั้ง 2 ด้าน[1]
- ดอกคาง ออกดอกเป็นช่อด้านข้าง เป็นดอกช่อชนิดกลุ่มย่อย กลีบเลี้ยงเป็นรูปกระดิ่ง กลีบดอกเป็นหลอด[1]
- ผลคาง ผลมีลักษณะฝักแบนโต สีน้ำตาลเข้ม มีขนขึ้นปกคลุม[1],[2]
สรรพคุณของคาง
- ดอกมีรสหวาน ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ (ดอก)[1],[2]
- เปลือกต้นมีรสฝาดเฝื่อน ใช้เป็นยาอายุวัฒนะและบำรุงหนังเส้นเอ็นให้บริบูรณ์ (เปลือกต้น)[2]
- ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง (ดอก)[1]
- เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ด้วยการใช้เปลือกต้น 3-4 ชิ้น นำมาต้มกับน้ำดื่มก่อนอาหารเช้าและเย็น (เปลือกต้น)[1]
- ผลใช้เป็นยารักษาโรคในจักษุ (ผล)[2]
- เปลือกต้นและใบใช้เป็นยาแก้ไอ (เปลือกต้น, ใบ)[1],[2]
- รากและดอกใช้เป็นยาแก้ลงท้อง (ราก, ดอก)[1]
- ใช้เป็นยารักษาลำไส้พิการ (เปลือกต้น)[2]
- ใช้เป็นยาแก้โรคพยาธิ (เปลือกต้น)[2]
- ช่วยรักษาอาการตกเลือด (เปลือกต้น)[2]
- ดอกใช้เป็นยาแก้พิษงู (ดอก)[2]
- ใช้เป็นยารักษาคุดทะราด และรักษาอาการไข้ที่เกิดจากพิษอักเสบตา (ดอก)[2]
- ใบใช้เป็นยาแก้โรคผิวหนัง แก้ฝี (ใบ)[1]
- รากใช้เป็นยาแก้ฝีเปื่อย แก้บวม (ราก)[1]
- ดอกใช้เป็นยาแก้ฝี แก้บวม แก้ฟกช้ำบวม รักษาอาการปวดบาดแผล (ดอก)[1],[2]
- เปลือกต้นใช้เป็นยาแก้พิษฝี รักษาฝี แก้แผลเน่า แก้อาการบวม ปวดบาดแผล (เปลือกต้น)[1],[2]
ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของคาง
- สารสกัดจากเปลือกต้นคางด้วยเอทานอล : น้ำ (1:1) ขนาด 10 กรัมต่อกิโลกรัม ให้ทางปากหรือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ไม่พบความเป็นพิษ[1]
- เมื่อปี ค.ศ.1976 ประเทศอินเดีย ได้ทำการทดลองใช้สารสกัดจากเปลือกต้นคาง นำมาทดลองในหนูขาว พบว่าสารสกัดดังกล่าวสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดของหนูขาวได้[1]
เอกสารอ้างอิง
- หนังสือสมุนไพรบำบัดเบาหวาน 150 ชนิด. (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก). “คาง”. หน้า 70.
- หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “คาง”. หน้า 182-183.
ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Michel Gavin, Navida Pok), science.sut.ac.th, www.biogang.net (by jiree)
เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)
