กล้วยนวล สรรพคุณและประโยชน์ของกล้วยนวล 8 ข้อ ! (กล้วยญวน)

กล้วยนวล

กล้วยนวล ชื่อสามัญ Elephant banana^[4], Ensets^[5]

กล้วยนวล ชื่อวิทยาศาสตร์ Ensete glaucum (Roxb.) Cheesman^[2],[5] (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Musa glauca Roxb.)^[1],[3] จัดอยู่ในวงศ์กล้วย (MUSACEAE)^[1],[2]

สมุนไพรกล้วยนวล มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า กล้วยศาสนา (เชียงใหม่), กล้วยโทน (น่าน), กล้วยหัวโต (กรุงเทพฯ), กล้วยญวน, แอพแพละ, นอมจื่อต๋าง (เมี่ยน) เป็นต้น^{[1],[2],[5],[6]}

ลักษณะของกล้วยนวล

• ต้นกล้วยนวล มีเขตการกระจายพันธุ์กว้าง พบได้ตั้งแต่ประเทศอินเดีย เนปาล พม่า จีนตอนใต้ และในภูมิภาคมาเลเซีย รวมไปถึงนิวกินีและฟิลิปปินส์ด้วย ส่วนในประเทศไทยจะพบได้ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และทางภาคใต้ เป็นกล้วยลำต้นเดี่ยว ไม่มีไหล น้ำยางเป็นสีเหลืองอมส้ม จัดเป็นไม้ล้มลุกที่มีกาบใบกลายเป็นลำต้นเทียม ลำต้นเทียมมีจุดสีดำม่วงกระจาย ลักษณะเป็นรูปทรงกระบอก มีความสูงของต้นประมาณ 5-6 เมตร มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของต้นประมาณ 30-50 เซนติเมตร โคนต้นกว้างอวบใหญ่ ส่วนกาบลำต้นเป็นสีเขียวและมีนวลหนาสีขาว ไม่มีหน่อที่โคนต้น^[1],[2],[5] ต้นกล้วยนวลสามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศ เป็นไม้ล้มลุกที่เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนระบายน้ำได้ดี และขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด^[3]

• ใบกล้วยนวล ใบเป็นใบเดี่ยว ลักษณะของใบเป็นรูปรียาวขอบขนาน ปลายใบยาวคล้ายหาง ส่วนโคนใบมีลักษณะเป็นรูปลิ่ม ใบมีขนาดกว้างประมาณ 50-60 เซนติเมตรและยาวประมาณ 1.4-1.8 เมตร แผ่นใบเกลี้ยงเป็นสีเขียวเข้ม ส่วนท้องใบมีนวลหนา ก้านใบยาวเป็นสีเขียวนวล และมีร่องเปิดที่เส้นกลางใบ ส่วนก้านใบสั้น^[1],[3]

• ดอกกล้วยนวล ออกดอกเป็นช่อขนาดใหญ่คล้ายระฆังห้อยดิ่งลง โดยปลีมีใบประดับขนาดใหญ่สีเขียวเรียงสลับ และชิดติดกันตั้งแต่โคนจนถึงปลาย^[1] ช่อดอกหรือปลีมีลักษณะเป็นรูปกรวย ยาวประมาณ 2.5 เมตร มีใบประดับเรียงซ้อนเหลื่อมกัน มีนวลติดทนอยู่ด้านใน แต่ละใบมีประมาณ 10-20 ดอก โดยดอกเพศผู้จะอยู่ช่วงปลาย ส่วนดอกเพศเมียหรือดอกสมบูรณ์เพศจะออกบริเวณช่วงโคน กลีบรวมที่เชื่อมติดกันยาวประมาณ 2.5 เซนติเมตร ที่ปลายมี 3 หยัก กลีบรวมที่แยกเป็นรูปหัวใจสั้นกว่ากลีบรวมที่เชื่อมติดกัน ที่ปลายเป็นติ่ง^[4]

• ผลกล้วยนวล ผลอยู่รวมกันเป็นหวีภายในปลี ผลเป็นผลเดี่ยว ลักษณะของผลเป็นรูปรีสั้น ๆ และมีสันตามยาว ผลมีขนาดกว้างประมาณ 3 เซนติเมตรและยาวประมาณ 6 เซนติเมตร ภายในผลมีเนื้อเยื่อบาง ๆ และมีเมล็ดสีดำขนาดใหญ่ ผิวเรียบและแข็งมาก มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1-1.2 เซนติเมตร^[1],[2],[4]

สรรพคุณของกล้วยนวล

• รากเหง้าใช้เป็นยาแก้ถ่ายท้องได้เป็นอย่างดี (รากเหง้า)^[1]
• น้ำใส ๆ ที่อยู่ภายในโพรงหัว ใช้รักษาผมร่วง (น้ำใสที่อยู่ในโพรงหัว)^[1]

ประโยชน์ของกล้วยนวล

1. ผลอ่อนนำมาใช้ทำส้มตำกล้วย^[3] หรือใช้รับประทานสด หรือจะใช้ผลดิบเป็นเครื่องเคียงก็ได้^[5]
2. ยอดอ่อนนำมาใช้ทำแกงหยวกกล้วยใส่ไก่ มีรสหวานเล็กน้อย^[3]
3. ปลีกล้วยสามารถนำมารับประทานได้ด้วยการนำไปแกง (เมี่ยน)^[2]
4. บ้างว่ากล้วยชนิดนี้รับประทานไม่ได้ แต่สามารถนำมาใช้เลี้ยงสุกรได้^[4] โดยกาบกล้วยใช้เป็นอาหารสุกร (เมี่ยน)^[2]
5. ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไปในสวน^[5]
6. ใบนำมาใช้รองผักหญ้า รองข้าวเหนียวตอนอุ่นในลังถึง หรือใช้กาบใบนำมาทำเชือกสำหรับรัดสิ่งของ หรือใช้สับทำปุ๋ยใส่โคนต้นไม้อื่น^[6]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคกลาง.  “กล้วยนวล”.  (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ, รศ.ดร.นิจศิริ เรืองรังษี, กัญจนา ดีวิเศษ).  หน้า 65.
2. โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์การมหาชน).  “กล้วยหัวโต, กล้วยนวล”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: eherb.hrdi.or.th.  [02 ก.พ. 2014].
3. ผักพื้นบ้านในประเทศไทย กรมส่งเสริมการเกษตร.  “กล้วยนวล”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: ftp://smc.ssk.ac.th/intranet/Research_AntioxidativeThaiVegetable/.  [02 ก.พ. 2014].
4. สำนักงานหอพรรณไม้, สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช.  (29 พฤศจิกายน 2547).  “กล้วยนวล”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.dnp.go.th/botany/.  [02 ก.พ. 2014].
5. ห้องสมุดความรู้การเกษตร, กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.  “กล้วยนวล”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.doae.go.th/library/html/index_netscape.html.  [02 ก.พ. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by ), www.magnoliathailand.com (by AJAX, zvoltage), www.oknation.net (by สายลมลอย), www.biogang.net (by kornwika), www.kasetporpeangclub.com (by นายฮ้อย), bansuanporpeang.com (by นาย)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย (Medthai)